You are on page 1of 76

SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.

net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

SỔ TAY
TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÁT LAN - CATTLEYA

HÀ NỘI, THÁNG 05 NĂM 2010


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 1
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................................................ 3

NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN VỀ CÁT LAN - CATTLEYA ................................................................ 4

TÔI ĐẾN VỚI CÁT LAN............................................................................................................. 11

QUY TRÌNH TRỒNG LAN CATTLEYA .Ldl ............................................................................ 14

TRAO ĐỔI KINH NGHIỆM TÁCH CHIẾT, CHĂM SÓC LAN CATTLEYA ............................ 21

MẸO NHỎ TRỒNG CATTLEYA ................................................................................................ 26

NUÔI TRỒNG HOA PHONG LAN CATTLEYA ........................................................................ 35

CATTLEYA - NUÔI TRỒNG, CHĂM SÓC VÀ CHO RA HOA................................................. 40

Tôi trồng và chăm sóc cho Cát Lan của tôi như thế nào................................................................. 47

How I grow and care for my Cattleya Orchids .............................................................................. 47

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CATTLEYA RA HOA? .............................................................................. 50

How to bloom Cattleya orchids? ................................................................................................... 50

CÁT LAN - CATTLEYA ............................................................................................................. 55

KÍCH HOA CHO CATTLEYA .................................................................................................... 58

Hỏi đáp về trồng lan Cattleya ........................................................................................................ 60

MÃ SỐ CATTLEYA ĐÀI LOAN VÀO VIỆT NAM ................................................................... 66

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 2
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LỜI NÓI ĐẦU


Những năm gần đây, thú nuôi trồng và thưởng thức hoa lan đã trở nên phổ biến, rộng
khắp góp phần tạo nên một không gian xanh nho nhỏ cho cuộc sống đô thị chật hẹp. Tự tay
mình chăm tưới những giò hoa lan yêu quý đã trở nên một thú vui thanh nhã, giải tỏa mệt
nhọc giữa bộn bề cuộc sống của những người yêu lan. Những người yêu lan đã tập hợp nhau
lại thành các Câu lạc bộ, các Hội hoa lan…nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm nuôi trồng và
chăm sóc hoa lan, góp phần quảng bá cho một thú chơi đẹp, lành mạnh và bổ ích với cuộc
sống. Có người yêu lan đã thốt lên rằng:

Ước mong một khỏang sân thôi


Để tôi nối đất với trời bằng hoa
Để tôi thơ thẩn vào ra
Ngắm hoa lan nở như là gặp tiên
Dịu đi một chút ưu phiền
Quên đi một chút bon chen nhọc nhằn
Tôi cùng Hoa, Rượu với Trăng
Cõi tiên trần thế đâu bằng nhà tôi.
(Tác giả: Lê Quang Vân)
Bên cạnh các giống hoa lan được khai thác từ môi trường tự nhiên mà chúng ta hay
gọi chung là lan rừng, có rất nhiều loại hoa lan được lai tạo, ngoại nhập, với màu sắc rực rỡ,
ngát hương thơm quyến rũ lòng người. Trong số đó, Cattleya - loài hoa được mệnh danh là
Nữ hoàng của các loài lan, đã và đang được người yêu lan từ khắp trong Nam ngoài Bắc ưa
chuộng, sưu tầm và bổ sung vào bộ sưu tập của mình.

Có rất nhiều tài liệu chính thống về phương pháp nuôi trồng và chăm sóc lan
Cattleya đã được phổ biến khắp nơi và hầu như người nuôi trồng lan nào cũng có một vài
tập tài liệu “gối đầu giường” để nghiên cứu, áp dụng với vườn nhà. Cùng với sự phát triển
mạnh mẽ của mạng Internet, các website, các diễn đàn về hoa lan trong và ngoài nước cũng
được mở ra rất nhiều để những người yêu lan rút gần khoảng cách không gian và thời gian,
cùng giao lưu, học hỏi, chia sẻ những kinh nghiệm trồng và chăm sóc hoa lan của mình với
bạn bè gần xa.

Sau một thời gian tìm hiểu về lan Cattleya trên các diễn đàn, các website trong và
ngoài nước, tôi đã sưu tầm được một số bài viết và hình ảnh quý về phương pháp nuôi
trồng, chăm sóc và thưởng thức lan Cattleya. Nay xin tập hợp lại đây trong cuốn sổ tay nhỏ
này, hi vọng chia sẻ những tài liệu quý cùng những người yêu lan chưa có điều kiện và thời
gian để giao lưu trên mạng internet.

Mặc dù đã hết sức cố gắng để biên soạn chỉnh sửa lại cho phù hợp với người đọc,
song bản thân người biên soạn còn nhiều non kém về kiến thức cũng như kinh nghiệm, nên
chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu xót nhất định. Kính mong quý đọc giả thông
cảm và góp ý để tập tài liệu nhỏ này được hoàn thiện hơn.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 3
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN VỀ CÁT LAN - CATTLEYA


• Trần Mạnh - CLB Hoa lan HN (Sưu tầm và biên soạn)

I - NGUỒN GỐC TÊN GỌI LAN CATTLEYA - NỮ HOÀNG CỦA CÁC LOÀI HOA

Năm 1818, William Cattley, một nhà chuyên nghiên cứu thực vật nhiệt đới người Anh, lúc
bấy giờ đang làm việc ở Barnett, nhận được một kiện hàng toàn các loại thực vật được gởi
về nước từ Brazil. Ông thấy một loại cây có lá lạ dùng để bọc và chèn các cây cỏ trong kiện
hàng. Ông đem trồng các cây lạ đó trong vườn ươm của mình.

Đến tháng 11 cùng năm, các cây lạ đó trổ hoa. Những đoá hoa đã gây sửng sốt cho giới quý
tộc Anh vì vẻ đẹp rực rỡ, mê hồn cùng mùi hương thật quyến rũ. Rất nhanh chóng người ta
đã đặt cho chúng cái tên Nữ Hoàng Của Các Loài Hoa – The Queen of Flowers.

Đến năm 1821, Dr John Lindley, một nhà phân loại thực vật được William Cattley nhận vào
làm việc để thay thế Sir Joseph Banks, đã mất, tiếp tục công trình nghiên cứu mô tả và phân
loại thực vật trong bộ sưu tập của Cattley; và Lindley đã lấy tên của Cattley đặt cho cây Nữ
Hoàng Của Các Loài Hoa là Cattleya labiata (labiata tiếng Latin có nghĩa là Cánh môi hoa
tuyệt diệu) để vinh danh người đầu tiên ở Âu châu trồng nó ra hoa.

II - PHÂN LOẠI

Về phương diện ngoại hình Cattleya có thể chia làm hai nhóm

1. Nhóm một lá

Mỗi cây chỉ mang một lá trên đỉnh. Nhóm này thường cho từ 1-6 hoa trên một phát hoa.
Hoa rất lớn với màu sắc rất rực rỡ và thơm, ví dụ như Cattleya eldorado, gaskelliana,
labiata, lueddemanniana, mendelii, mossiae, percivaliana, schroederae, trianaei
warscewiczii ..

.
Cattleya eldorado Cattleya gaskelliana

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 4
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Thân của nhóm này cao khoảng 8-30cm, lá thường xanh đậm dầy, dai, dài khoảng 20cm,
rộng đến 7cm. Phát hoa mang hoa rất to có thể lên đến 25cm đường kính. Cattleya labiata
và trianaei là loài tiêu biểu nhất trong nhóm với nhiều loại phụ.

Tuy nhiên bất cứ cái gì cũng đều có sự ngoại lệ. Sự ngoại lệ ở đây là Cattleya luteola mặc
dù thuộc nhóm Cattleya Một lá nhưng lại có thân nhỏ và hoa cũng nhỏ.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 5
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Nhóm hai lá

Mỗi cây mang 2 hay 3 lá trên đỉnh. Nhóm này thường cho hoa nhỏ hơn và mọc thành từng
cụm như Cattleya aclandiae, amethystoglossa, aurantiaca, bowringiana,
harrisoniana,intermedia, leopoldii, schilleriana, skinneri, walkeriana ...

Cattleya aurantiaca

Thân của nhóm này ốm hơn nhưng rất cao, trung bình cây cao khoảng 60cm nhưng có loài
cao đến 1,5m, mang 2 hoặc 3 lá trên đỉnh. Lá cũng nhỏ hơn, dài khoảng 20cm, màu xanh
nhạt.

Phát hoa vươn cao từ một bọc xanh trên đỉnh, mang nhiều hoa có khi lên đến 15 hoa. Hoa
nhỏ hơn, chỉ khoảng 10-15cm đường kính và cánh hoa cũng thường thuôn dài hơn.
Trong nhóm Cattleya hai lá phổ biến nhất là Cattleya skinneri

Cattleya skinneri

Cattleya skinneri được Bateman phân loại và đặt tên để vinh danh nhà thám hiểm và chuyên
săn lùng thực vật nổi tiếng George Ure Skinner.Cây thuộc loại phụ sinh trên cành cây, có
khi sống trên các vách đá. Thân cao đến 50cm mang 2 lá hình bầu dục dài 10-20cm, rộng 3-
6cm trên đỉnh. Phát hoa ra từ một bọc hình lá trên đỉnh các cây trưởng thành, mang 4-12
hoa màu hồng tím, lớn đến 8cm. Môi hoa hình ống loe ra với họng màu trắng kem.

Cattleya skinneri có nhiều loài phụ như trắng tuyền, hoặc trắng với họng màu tím. Cattleya
skinneri rất được các nhà lai tạo lan ưa chuộng để dùng làm giống căn bản lai tạo vì chúng
rất khoẻ và mau hoa.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 6
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cattleya lai tạo

Cattleya hardyana là giống lai tự nhiên giữa Cattleya dowiana var aurea và Cattleya
warscewiczii được tập đoàn của Hardy tìm thấy năm 1886 và đưa về Anh, khi cây trổ hoa
được đặt tên của Hardy. Sau đó ở vườn ươm người ta cũng đã lai tạo giữa hai giống trên và
được kết quả tương tự.

Trong thiên nhiên người ta tìm thấy khá nhiều loài Cattleya lai tạo tự nhiên như Cattleya
guatemalensis được Linden và Reichenbach tìm thấy ở Guatemala, nó là kết quả của sự thụ
phấn tự nhiên giữa Cattleya skinneri và Cattleya aurantiaca. Sau đó ít lâu ở Honduras, Ames
và Correll tìm thấy một giống Cattleya mà họ đặt tên là Cattleya pachecoi, thực chất nó
chính là Cattleya guatemalensis.

Hoặc như Cattleya brasiliense là giống lai tự nhiên giữa Cattleya bicolor và Cattleya
harrisoniana.

Giống Cattleya lai nhân tạo đầu tiên là Cattleya Hybrida được tập đoàn Veitch đăng ký bản
quyền ngày 1/1/1863. Cattleya Hybrida được nhân giống giữa Cattleya guttata và Cattleya
loddigesii.

Đến nay người ta đã lai tạo ra hàng ngàn giống Cattleya đủ mọi hình dáng và màu sắc, trong
đó rất nhiều giống đã được các nước in lên tem.

Cattleya Carpa = C labiata x C amethystoglossa


Cattleya Francis = C Bow Bells x C Swan
Cattleya Fabia = C labiata x C dowiana
Cattleya Frasquita = C velutina x C bicolor

Người ta không những lai tạo các giống Cattleya mới trong cùng một chi mà còn lai chúng
với các chi hoa khác trong cùng một phả hệ như Laelia, Brassavola, Sophronitis ..

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 7
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cattleya x Brassavola = Brassocattleya (thường được viết tắt là BC)


Cattleya x Laelia = Laeliocattleya (LC)
Cattleya x Sophronitis = Sophrocattleya (SC)
Cattleya x Schomburgkia = Schombocattleya

Không những thế, người ta còn lai 3 chi thậm chí 4 chi trong cùng một phả hệ với nhau như:

Cattleya x Brassavola x Laelia = Brassolaeliocattleya (Blc)


Cattleya x Laelia x Sophronitis = Sophrolaeliocattleya (Slc)
Cattleya x Brassavola x Laelia x Sophronitis = Potinara (POT)

Hoặc có những tổ hợp lai phức đến đáng kinh ngạc như SLC Estella Jewell được lai tạo qua
rất nhiều thế hệ của 16 chi loài khác nhau.

CATTLEYA - QUỐC HOA

Là Nữ Hoàng Của Các Loài hoa và xuất xứ ở Châu Mỹ Latin, nên có 3 quốc gia miền
Trung-Nam Mỹ đã chọn Cattleya làm quốc hoa của mình là:

1. Costa Rica – Cattleya skinneri và Costa Rica cũng là quốc gia phát hành mẫu tem hoa lan
đầu tiên trên thế giới vào năm 1938.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 8
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Colombia – Cattleya trianae

III - CHỌN GIỐNG CATTLEYA PHÙ HỢP!

Do vậy, cần tìm hiểu được nguồn gốc xuất xứ của cây Catt mà mình mua, nó cũng là yếu tố
quyết định đến việc nó có hoa tại nơi bạn trồng hay không?

VD như: các giống Catt trong miền Nam nhập từ Thái Lan, yêu cầu thời gian chiếu sáng
trong ngày khá dài mới có thể cho hoa, nếu như trồng ngoài Bắc thì rất khó có thể cho nó ra
hoa được.

Muốn có hoa Calleya quanh năm hãy chọn các loại nguyên giống sau đây. Những cây lai
giống sẽ ảnh hưởng di truyền của cây cha hoặc mẹ.

X = Xuân, H = Hạ, T = Thu, D = Đông

(nguồn tư liệu: www.hoalanvietnam.org)

LOẠI MỘT LÁ
Cat. dowiana H-T Cat. luteola T-D
eldorado H maxima T-D
gaskellina H medelii X
labiata T mossiae X
lawrwenceana X-H percivaliana D
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 9
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

lueddemaniana T-D quadricolor D


rex D schroederae X
trianaei D warneri D
warcewiczii H

LOẠI HAI LÁ

Cat. aclandiae H-T Cat. amethystoglossa H


auriantiaca H-T bicolor T-D
bowringiana T deckeri T
dormaniana T elongata H
forbesii H-T granulosa H-T-D
guttata T-D intermedia X-H
leopoldii H loddigesii H-T
nobilior D-X schillerriana H-T
skinerii D-X velutina X-H
violacea H walkeriana Đ-X

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 10
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TÔI ĐẾN VỚI CÁT LAN


• Bài và ảnh: Tuấn Kiệt

Nhớ lại cách đây khoảng hai mươi năm, ở quê tôi bắt đầu rộ lên phong trào chơi lan ngoại. Cattleya
đã dần dần thế chổ các nàng Thuỷ tiên, Dã hạt, Cẩm báo, Bò cạp...Tuy rất đắt nhưng người nào
cũng cố kiếm cho được vài chục chậu để trang điểm cho vườn lan của mình. Ờ đâu dân chơi lan
cũng trầm trồ ngợi ca về những đoá hoa rực rỡ, kiêu sa, toả hương thơm ngào ngạt, quý phái...Thực
sự tôi đã sững sờ khi lần đầu tiên nhìn thấy hoa Cattleya ở vườn nhà bên cạnh. Lòng lâng lâng niềm
cảm xúc...

“...Vui hoa thưởng nguyệt đời tri kỷ


Đối ẩm men lòng trọn tình si...”

Và từ đó tôi đã quyết định đến với nàng tiên kiều diễm ấy !


Vâng ! chính Cattleya đã lấy mất của tôi biết bao thời gian và công
sức. Kỹ thuật nuôi trồng, chăm sóc, tách chiết....Cattleya đã đưa tôi
vào “ mê hồn trận “. Thất bại này nối tiếp thất bại kia và đã nhiều
lần làm tôi nản lòng. Vào thời điểm ấy sách hướng dẫn trồng lan rất
hiếm. Những người mà tôi quen biết cũng đang trong giai đoạn mày
mò, tìm hiểu. Khó quá !

Nhưng mà :
“ ...Hồng trần lỡ đoạ thì không tiếc
Chỉ tiếc tri âm ít ỏi là. “
( Minh Đức - Triều Tâm Ảnh )

Chính sự đam mê đã giúp tôi vượt qua bao thử thách và đã cho tôi nhiều người bạn tri kỷ. Nụ hoa
Cattleya đầu tiên hé nở trong vườn tôi là Blc. Amakee “ Tipmalee “. Vì chưa có kinh nghiệm, nên
sắc hoa và kết cấu còn nhiều kiếm khuyết, hoa cũng rất nhỏ nhưng đó là ước mơ, là hạnh phúc của
một thời chập chững bước vào “ nghề “ phải không các bạn ? Hoa nở rồi lại tàn, sức lực cạn kiệt
dần và ... cơn mưa đầu mùa đã cướp đi nàng tiên của tôi. Lòng trĩu nặng nổi buồn.

“...Giăng giăng sương khói mờ giăng


Vườn xanh đẫm lệ khóc nàng biệt ly...”

Lặn lội đường xa, đến tận chùa Huyền Không, một địa điểm trồng
lan nổi tiếng của quê tôi lúc bấy giờ, để tầm sư học đạo.
Nhưng...than ôi ! Cũng giống như vườn lan nhà mình, chỉ toàn lan
rừng và Hồ điệp. Người trồng lan lại rất bận rộn với công việc của
một sư trụ trì. Vòng về thêm vài vườn lan khác ở trong thành phố,
qua sự giới thiệu của bạn bè cũng chẳng thu thập được gì thêm.
Thầm nhủ, thế là hết ! Ước mơ có được một vườn hoa Cattleya
đầy sắc màu và hương thơm quyến rũ đã tưởng chừng tắt ngúm
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 11
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

trong tôi. Thế nhưng, nhân một chuyến tham quan cùng bạn bè
đồng nghiệp vào thành phố Hồ Chí Minh, tình cờ tôi được một
một người bạn đồng hành tặng quyển sách " Kỹ thuật nuôi trồng
hoa lan ". Ý định trồng lan Cattleya lại nảy sinh trong tôi.

“…Ông mặt trời chưa đến


Nhưng vầng đông đã hé
Bóng tối dần tan…”

Tôi say sưa đọc từng trang…từng trang một. Ôi ! cái thế giới hoa lan đầy bí ẩn. Từ cách phân loại,
đặt tên cho đến cách nuôi trồng : ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, tưới nước, bón phân, tách chiết, cấy
mô, gieo hạt…sao mà phức tạp, ngỡ ngàng đến thế !

Chuyến tham quan ấy đã để lại trong tôi nhiều kỷ niệm. Người bạn đồng hành đã dẫn tôi đến thăm
một số vườn lan ở lân cận thành phố. Trước mắt tôi là “ cánh đồng lan “ đầy ắp những cành hoa
Mokara, Vanda…đang khoe sắc cười đùa với những tia nắng ban mai mở đầu cho một ngày mới
đang đến. Thoang thoảng đâu đây hương Cattleya nhẹ nhàng quyện vào hồn tôi. Tôi mê mẩn, đắm
say…và ao ước có được một phần nhỏ trong khoảng trời mênh mông ấy. Tôi và người bạn đồng
hành tên T đã trở thành đôi bạn tri kỷ từ dạo đó. Sau này tôi mới
biết T là người rất có uy tín và giao lưu rộng với các nghệ nhân
trồng lan ở các tỉnh miền Nam. Chính vì vậy, qua T, đến đâu các
anh, các bác cũng mở rộng vòng tay ôm tôi vào lòng, cho tôi nhiều
kinh nghiệm quý báu. Hơn hai mươi đơn vị và một số chậu
Cattleya được các anh, các bác nhượng lại làm tôi vô cùng phấn
khởi, háo hức. Ngày ấy tôi chưa biết nhiều về Cattleya nên chẳng
quan tâm gì đến tên của chúng. Nhờ các anh, các bác chọn cho
mỗi thứ mỗi màu, hoa lớn và dế trồng là đã mãn nguyện

Kết thúc chuyến tham quan, tôi trở về quê, áp dụng những kiến thức cơ bản đã được trang bị trong
những ngày qua, tân trang lại mảnh vườn bé xíu của mình. Trước hết là thay đổi giàn che, hướng
mở cửa, dịch chuyển một số vị trí treo lan và bắt tay vào trồng hai mươi đơn vị vừa có. Mảnh vườn
trở nên ngăn nắp, thoáng mát. Những đơn vị mới trồng, tuy để vào nơi im mát, bên dưới có hồ nuôi
cá nhưng vẫn từ từ teo tóp lại, không biết rồi sẽ ra sao ? Tôi hồi hộp, chờ đợi.

“ …Chợt một sáng nắng nhìn qua kẽ lá


Nảy mắt sinh, rễ lún phún diệu kỳ
Em bừng tỉnh khiến hồn tôi cũng tỉnh
Vun chất trồng xây nhà mới cho em…”

Bánh xe thời gian quay đều theo năm tháng. Các chậu lan ngày một lớn... Rồi ngày ấy cũng đến,
những bông hoa xanh vàng tím đỏ lần lượt thi nhau đua nở. Bên chén trà đạm bạc, bạn bè đôi điều
bình luận về hoa và tặng nhau dăm ba câu đối.
Thực hiện ước mơ, tôi săn lùng khắp mọi nơi để tìm thêm giống mới. Lúc đầu là những giống xuất
xứ từ Thái Lan như : Blc. Lucky Strike, Blc. Lisa Ann, Blc. Haadyai Delight, C. White
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 12
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Diamond...và sau đó là những giống đến từ Đài Loan như : Blc.


Chunyeah, Blc. Shinfong Louhyang, Blc. ChiaLin, Blc. Tainan
Gold, Blc. Sangyang Ruby, Pot. Shinfong Beauty, Lc. LongRiver
Compton....Và bây giờ, vô vàn những giống mới được lai tạo từ
những cây cha mẹ ở trên, khiến tôi không tài nào nhớ nổi. Để khỏi
nhầm lẫn, tôi phải cố nhớ mã số những cây được nhập về từ các
cửa hàng Kim Ngân, Hoa Phượng, Minh Huệ...

Chiếc đũa thần sinh học đã tạo nên bao điều kỳ diệu. Những đoá hoa tưởng chừng chẳng bao giờ có
đã làm cho khách thưởng ngoạn phải thẩn thờ , mê mẩn.

“...Bướm vờn cánh bướm bao mộng ảo


Ai thả hồn ai một bóng hình...”

Hiện nay phong trào nuôi trồng hoa lan đã nhân rộng khắp mọi nơi. Các nhà khoa học đã nghiên
cứu đến từng chủng loại của từng giống, từng loài. Các thông tin trên sách báo, internet...cũng đã
phổ biến rộng rãi kỹ thuật nuôi trồng hoa lan. Vì vậy việc nuôi trồng hoa lan để thưởng ngoạn
không còn khó khăn như trước đây. Mong rằng hoa lan ngày càng tô điểm thêm cái hay, cái đẹp và
nâng cao giá trị tinh thần cho mọi người.

Hy vọng thế hệ con cháu của chúng ta sẽ là những người tạo nên đột biến mạnh mẽ. Ngành nuôi
trồng hoa lan sẽ là một trong những ngành mũi nhọn thu nhiều ngoại tệ về cho đất nước.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 13
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

QUY TRÌNH TRỒNG LAN CATTLEYA .Ldl


• Ks. Nguyễn Trung Ái nguồn:
http://www.dalat.gov.vn

I. Đặc điểm sinh trưởng :


Giống Cattleya có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ, phần lớn ở vùng núi, độ cao từ 600
- 1800 m. Gồm 60 loài nguyên thuỷ và vô số loài lai trong cùng một giống hay với giống
khác. Chúng được gọi là hoàng hậu của lan vì vẻ đẹp huy hoàng và đa dạng.
Cattleya là loài phụ sinh, có giả hành cao trung bình, tròn hay hơi dẹp, thường to mập ở
giữa, hai đầu hẹp lại. Các giả hành hơi khít nhau, lúc non có bẹ màu xanh bọc lại, lúc già
các bẹ khô trở nên có màu trắng bạc. Ở mỗi đỉnh của giả hành có 1-2 lá khá to, dày, dai,
bền, không có bẹ lá. Phía trong lá, ngay đỉnh của giả hành, khi có hoa thì có một cái mo mà
ta gọi là lưỡi mèo bao bọc nụ hoa bên trong. Phát hoa mang từ 1-10 hoa to, có màu tím,
vàng, trắng. Mỗi hoa có 3 lá đài hầu như bằng nhau, và hai cánh hoa bên luôn to hơn lá đài,
có khi rất to. Môi to, 3 thuỳ với thuỳ bên rộng lớn có mép cong về trên che kín trụ, thuỳ
giữa trải ra rộng lớn, mép nhăn hay gợn sóng, đôi khi không phân biệt được 3 thuỳ rõ rệt.
Trụ khá cao, hơi cong, đầu trụ là nhị đực có nắp che. Bao phấn gồm 2 buồng, 4 khối phấn
xếp thành từng cặp, phấn khối có hình đĩa màu vàng, mỗi cái có một vỉ phấn cong nhỏ.

Người ta thường phân ra hai nhóm :

-Nhóm 1 lá : chỉ có một lá trên mỗi giả hành, thường mang từ 2-6 hoa lớn, môi sặc sỡ.

-Nhóm 2 lá : thường mang 2 lá trên mỗi giả hành, có hoa nhỏ hơn nhưng nhiều hơn (hoa
chùm), môi nhỏ hơn và dày hơn.

II. Cách trồng Cattleya :

Thường trồng Cattleya vào chậu đất nung chín với chất trồng là dớn, than, gạch bể, xơ dừa,
rêu Sphagnum.

Đầu tiên phải làm thoáng đáy chậu bằng cách để các cục than to, hay những miếng gạch vụn
hoặc những que tre hay gỗ gác chéo ở phần đáy, bên trên là chất trồng.
Chất trồng thường phải được ủ xử lý và phối trộn với 10% phân chuồng hoai mục theo thể
tích và khoảng 1-2% super lân. Đối với vùng có khí hậu lạnh như Đà Lạt thì giá thể tránh
quá thông thoáng vì nhiệt độ lạnh vào ban đêm sẽ làm cho các đầu rễ đui đi và bộ rễ teo
dần, cây phát triển kém, ngược lại giá thể quá bí thì cây dễ bị thối rễ vào mùa mưa. Một giá
thể với phần đáy thật thông thoáng và phần bề mặt hơi kín thì rất tốt cho sự phát triển của
Cattleya.

Đối với cây con được tạo ra qua con đường nuôi cấy mô thì phải trải qua giai đoạn nuôi cây
ở nhà ươm, khi cây phát rễ cứng cáp thì mới trồng vào chậu.

Kỹ thuật trồng cây ống nghiệm :


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 14
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Đối với Cattleya được tạo ra bằng con đường nuôi cấy mô thì sau khi cây được rút ra khỏi
ống nghiệm cần thao tác nhẹ nhàng tránh làm tổn thương rễ hay đứt rễ, rửa thật sạch các vết
thạch còn lại trên rễ xong ngâm toàn bộ cây vào dung dịch thuốc Kasumin 2gam/lít khoảng
5 phút. Vớt nhẹ cây ra và để ráo trong mát chuẩn bị trồng .Ở Đà Lạt chất trồng phổ biến là
dớn mút, dớn này cần được ngâm nước và xả kỹ từ 2-3 lần cho hết độ chát có trong dớn,
xong xé nhỏ. Dùng dớn xé nhỏ này bó xung quanh rễ cây cấy mô với độ rộng và dài gấp đôi
rễ, xếp nhẹ nhàng những cây này vào khay mà dưới đáy đã trải sẵn một lớp dớn để không
làm tổn thương rễ.

Chăm sóc : Cây nuôi cấy mô cần giữ ẩm liên tục trong vòng 7 -10 ngày đầu tiên sau khi
trồng, độ ẩm khoảng 75-80 %, không khô quá vì cây mất nước sẽ chết, và không ẩm quá vì
dễ gây thối cả cây. Tuyệt đối không được tưới vào buổi tối vì sẽ làm cho cây dễ thối nhũn,
thường dùng bét phun sương khoảng 4-5 lần trong ngày và tuỳ thuộc vào thời tiết. Cây phải
được đặt vào nhà có mái che bằng tôn sáng với độ sáng khoảng 40 -50% là thích hợp. Sau
khoảng 15 ngày khi thấy đầu rễ phát triển thì giảm dần lượng nước phun cho đến khi bình
thường. Trong thời gian này tiến hành phun phân bón lá có thành phần N:P:K=30:10:10
khoảng 5ngày/ lần. Tiến hành phun thuốc phòng nấm như Ridomil Gold 20g/ 10 lit, 1 tuần
phun 1 lần, chú ý phun thuốc diệt côn trùng khi phát hiện thấy hoặc theo định kỳ 15 ngày/
lần (có thể là ốc sên, nhớt, ruồi nhỏ...). Chăm sóc trong nhà ươm khoảng thời gian từ 1,5 -3
tháng là có thể chuyển cây mô này vào chậu lớn và chăm sóc bình thường.

Đối với cây được tách chiết thì tách chiết sang chậu vào lúc chồi mới phát triển khi có rễ ló
ra ở gốc. Nếu cây có nhiều hướng phát triển thì tách chúng ra 2 hay nhiều đơn vị để trồng.
Mỗi hướng là một đơn vị, mỗi đơn vị ít nhất phải có một giả hành già với một chồi mới thì
cây phát triển tốt hơn. Trong trường hợp có một chậu lớn và sang qua một chậu lớn hơn,
muốn cho cây phát triển thành nhiều hướng thì sau khi thay chậu, cây phục hồi thì dùng dao
tách 2 tép một và để nguyên như vậy giúp cây phát triển thành nhiều hướng, có thêm nhiều
chối mới cùng trưởng thành 1 lúc nên khi có hoa sẽ cùng một lượt rất sum sê. Cattleya chỉ
cho hoa ở các giả hành mới, và các giả hành cũ dù có xanh tốt vẫn không cho hoa.

Khi sang chậu hay tách chiết phải cắt bỏ rễ già chết, còn các rễ khoẻ phải giữ gìn cẩn thận,
nhất là phần đầu rễ ở các chồi mới không được đụng chạm vào. Buộc cọc tỳ sát mép chậu
cho thật vững, hướng phát triển vào giữa và phần căn hành phải phơi bày lên mặt chất trồng.
Lớp mặt trên của chất trồng cũng phải được nén chặt không để cho cây lay động làm tổn
thương đến sự phát triển của rễ.

Đa số Cattleya chống chịu với mọi điều kiện miễn sao rễ thoáng, chất trồng không hư mục
làm thối rễ. Ẩm độ thích hợp là 50 - 80%. Lúc cây phát triển cần tưới nước nhiều hơn so với
khi cây nghỉ. Sự nghỉ ở Cattleya rất khó quan sát, những cây Cattleya có hoa vào mùa mưa
thì thường có kỳ nghỉ kéo dài 6 -8 tuần, lúc đó các giả hành đã phát triển đầy đủ, không có
chồi mới, không có rễ mới hoạt động. Trái lại những cây Cattleya ra hoa vào mùa khô thì
không có sự nghỉ.

Cattleya cần nhiều ánh sáng, ánh sáng phù hợp là khoảng 50% trở lên. Nếu Cattleya khó ra
hoa thì tăng ánh sáng và tăng bón phân có nhiều lân. Biểu hiện của một cây lan thừa ánh
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 15
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

sáng là lá có thể bị cháy hoặc màu vàng, cây lùn thấp và rất cứng cáp, ngược lại cây thiếu
ánh sáng có màu lá xanh đậm, dáng cây yếu đuối và rất dễ ngã. Cây lan Catttleya có màu
xanh nhạt ánh màu vàng hay tím là cây được trồng nơi có vừa đủ ánh sáng. Phân bón cho
Cattleya thường có nồng độ thấp hơn so với phân bón cho Dendrobium, Vanda hay
Cymbidium.

Cattleya là loại lan có thể sống được ở vùng nóng và vùng ôn đới và đặc biệt đây là giống
rất thích nghi với điều kiện khí hậu Việt Nam với một biên độ rất rộng. Chính vì thế nó
được trồng và phát triển mạnh ở khắp nơi: Các tỉnh phía Nam, các tỉnh phía Bắc và ngay cả
trên vùng cao nguyên.

Nhiệt Độ lý tưởng cho Cattleya là 21 độ C vào Ban ngày và 16 độC vào ban đêm. Vùng
thích hợp cho loại này là vùng Bảo Lộc. Dù vậy lan Cattleya vẫn có thể sinh trưởng và phát
triển ở một nhiệt độ cao hơn nhiệt độ lý tưởng là 80C vào ban ngày và 50C vào ban đêm.
Nhưng nhiệt độ lý tưởng vẫn giúp cây sinh trưởng với điều kiện tốt nhất, cụ thể là ở Đà lạt.
Mặc dầu các nhà vườn ít sử dụng phân bón, nhất là phân vô cơ nhưng Cattleya vẫn phát
triển với kích thước lớn hơn so với cùng loài trong điều kiện ở thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoài ra lan Cattleya cũng phát triển tốt ở những vùng có khí hậu mùa đông với nhiệt độ
130 C vào ban ngày và 100C vào ban đêm. Tuy nhiên ở vùng lạnh mát nên trồng loài
Sophro Cattleya và loài Sophrolaelio Cattleya thì sự ra hoa của các loài này đều đặn hơn.
Điều này là do các giống lan Cattleya được xuất phát từ 2 nguồn: Một nguồn từ vùng khí
hậu nóng ẩm của Brazin và một nguồn từ vùng đồi núi cao nguyên ở Columbia và Mexico.

Ở vùng Đà lạt vì thường xuyên có không khí ẩm nên chỉ tưới nước 1-2 lần/ tuần tuỳ theo ẩm
độ của giá thể vào mùa nắng và hoàn toàn không tưới nước vào mùa mưa.
Nhu cầu phân bón đối với loài lan Cattleyya: Các loài lan Cattleya có thể ra bông bất kỳ
mùa nào trong năm với điều kiện bộ phận sinh dưỡng đủ khả năng phát triển thành một giả
hành mới. Chính vì thế việc bón phân cho lan ngoài mục đích duy trì sự sinh trưởng và phát
triển cho lan còn nhằm điều khiển sự ra hoa các loài thuộc giống này (trừ một số rất ít ra
hoa theo mùa).

Cattleya là loài thực vật sống phụ sinh do đó việc bón phân cho lan bằng phương pháp phun
sương thì hiệu quả hơn nhiều so với phương pháp tưới thẳng vào giá thể trong chậu. Phân
sử dụng là phân bón lá có công thức N:P:K là 30-10-10 được phun theo nồng độ khuyến cáo
của từng loại trên nhãn với cường độ là 2 lần/ tuần. Khi các giả hành chớm ra nụ hoa thì sử
dụng phân bón có công thức là 10-20-20 với cường độ như trên.

Nếu cây Cattleya của bạn đã đủ sức khoẻ và bắt đầu mọc chồi mới, bạn muốn cho nó trổ
bông vào 3 tháng tới thì dùng phân 6-30-30 phun cho cây 2lần/tuần.
Có thể dùng phân vô cơ hỗn hợp với phân hữu cơ với nồng độ loãng hay các sản phẩm phân
bón lá có nguồn gốc sinh học như: Rong biển, tinh cá, agostim... rất tốt cho quá trình sinh
trưởng của cây. Vitamin B1 với nồng độ 0,01% phun 1lần/tuần cũng có tác dụng thúc đẩy
sự tăng trưởng của cây.
Trước mùa nghỉ tăng trưởng của Cattleya 1 tháng, trong tháng 3 nên bón cho lan loại phân
10-20-30 để tạo sự cứng cáp cho cây trong mùa nghỉ tháng 4, và trong tháng 4 nên ngưng
tưới hoàn toàn.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 16
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mùa nghỉ của Cattleya: Cattleya là giống lan có mùa nghỉ, ở điều kiện khí hậu Việt Nam ta
nên cho cây nghỉ mỗi năm 1 tháng. Mùa nghỉ của Cattleya ở các tỉnh phía Nam là trong suốt
tháng 4, các tỉnh ở phía Bắc trong tháng 1, các tỉnh từ Thuận Hải đến Thừa Thiên Huế thì
mùa nghỉ trong tháng 8.

Trong mùa nghỉ, cây không đòi hỏi dinh dưỡng và không tưới nước (vì thế mùa này nên để
cây vào chỗ khô và mát) nên chỉ duy trì lượng nước đủ để cây sống, tăng độ che sáng lên
10% và nhiệt độ thích hợp trong mùa nghỉ càng thấp càng tốt, khoảng 100C cho vùng lạnh
và 250 C cho vùng nóng.

Thay chậu và nhân giống Cattleya :

Lan Cattleya phát triển rất nhanh do đó việc thay chậu phải được thực hiện tối đa là sau 2
năm kể từ lúc trồng. Việc thay chậu nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi quan
sát thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu thì nên thay chậu. Việc thay chậu tốt nhất
nên tiến hành vào đầu mùa mưa thì cây sẽ phát triển rất mạnh.

Nên cắt tách cây vào lúc 4 tháng trước mùa nghỉ và để nguyên tại chỗ, trét sơn vào vết cắt
và phun hỗn hợp BA 1ppm +vitamin B1 20mg/l. Khi đến mùa nghỉ mỗi cây tách sẽ có một
giả hành trưởng thành để chịu đựng trong mùa nghỉ, khi mùa mưa đến ta tách mỗi cây và
đem trồng sang chậu mới.

Muốn thay chậu Cattleya ta ngâm chậu vào một chậu nước có pha thuốc trừ rêu, trong vòng
từ nửa giờ đến 1giờ các rễ sẽ tróc ra. Dùng kéo nhọn đã khử trùng cắt bỏ những rễ thối và
những rễ quá dài chỉ chừa lại một đoạn 10cm. Cuối cùng cột chặt cây lan vào chậu mới và
đặt chậu vào chỗ ẩm mát cho đến khi ra rễ. Lúc đó mới bắt đầu cho giá thể vào chậu và đưa
chậu về vị trí cũ. Có thể dùng dung dịch NAA 1ppm phun vào giai đoạn đầu.

Lan Cattleya có thể nhân giống bằng cách tách chiết 3 giả hành một, nếu tách chiết dưới 3
giả hành thì cây sẽ phát triển rất yếu. Nếu Cattleya bị bệnh thì mắt trên căn hành sẽ bị thối
đi, cây sẽ không tạo chồi ngọn và sự tạo thành chồi bằng hạt gạo hình thành trên giả hành
nơi tiếp xúc với căn hành cây sẽ rất yếu và khó có thể ra hoa được.

Phòng trừ sâu bệnh cho Cattleya:

I. Sâu hại

1. Rệp son (Scale insects) : Là loại rệp có vỏ màu nâu che chở cho cơ thể rệp. Các loài này
thường bám vào lá, giả hành và ngay cả trên căn hành để hút nhựa. Nguy hiểm hơn là các
loài này sẽ bám vào những mắt ngủ hút nhựa làm cho các mắt ngủ bị chết đi. Các loài này
phải phòng trừ thường xuyên nếu không sẽ sinh sản rất nhanh và gây tác hại cho vườn
không ít. Phòng trừ bằng cách tiêu diệt bằng tay, dùng các thuốc mạnh như Regent,
Lannate, polytrin,... theo nồng độ khuyến cáo.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 17
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Dán cánh và bọ trĩ (Thrips): Thường xuất hiện trong các giá thể có cấu tạo bằng xơ
dừa, vỏ cây mục, dớn vụn hoặc do sử dụng quá nhiều các loại phân hữu cơ dưới dạng xác
như: Bánh dầu, phân bo,... có thể dùng các loại thuốc sát trùng như Bassa, confidor, ... sử
dụng nồng độ theo khuyến cáo trên bao bì , nên phun ngừa 2lần/ tháng.

3. Ốc sên, nhớt : Phá hoại rễ non và tiết ra những chất làm thối các chồi mới mọc. Cần rải
thuốc diệt sên nhớt vào những khi có thời tiết quá ẩm.

4. Nhện đỏ (red spider mites): Là côn trùng rất nhỏ, không dài hơn ½ mm, dưới kính lúp
quan sát có dạng như con rệp, có 8 chân, nhện khi còn non thường có màu vàng, con trưởng
thành chuyển sang màu đỏ. Xuất hiện nhiều vào mùa khô, ít hơn vào mùa mưa. Sống ẩn nấp
dưới lá già thành từng đám, nơi nhện ẩn nấp lá biến thành những chấm trắng nhỏ sau đó nối
với nhau biến thành màu đen và héo tàn. Rệp đỏ sinh sôi và phát triển rất nhanh, khi phát
hiện phải diệt trừ ngay nếu không cây sẽ ngừng phát triển. Phải dùng thuốc thường xuyên và
liên tục để diệt cả con già và con đẻ trứng, các thuốc thường dùng để phòng trừ nhện đỏ là:
Commite, Nissorun ... dùng theo liều lượng khuyến cáo trên bao bì và thời gian xịt tốt nhất
vào lúc 8-9 giờ sáng khi có nắng thì hiệu quả tiêu diệt cao.

5. Rầy bông (Mealy bugs): Có cơ thể mềm nhũn, bên ngoài được bao bọc bằng một lớp
màu trắng giống như bông và bóng như sáp. Trong phân của rệp bột này để nhử kiến đến và
tha trứng đi khắp nơi và là nguồn thức ăn của nấm bồ hóng (Sacty molds). Nấm này không
làm hại đến cây, trên lá những nơi có nấm mọc thì không nhận được ánh sáng để quang hợp.
Khi rệp bột hút nhựa cây lan, chúng thường tiết ra một số chất độc làm cho cây lan ngừng
phát triển, xung quanh chỗ nấm mọc có màu vàng và lá sẽ khô héo. Rệp bột được trị bằng
các loại thuốc sâu, rệp nhưng phải pha cùng với chất dính để phun mới có hiệu quả.

II. Bệnh do nấm :

1. Bệnh thối đen (black rot)

Thường gặp vào mùa mưa ở những vườn có độ ẩm cao hoặc tưới nước quá nhiều. Bệnh này
thường gây thiệt hại nghiêm trọng, cây thường chết nhiều và nhanh chóng, nhất là đối với
cây con. Bệnh này thường xuất hiện ở gốc và rễ sau đó lan dần lên thân cây. Ban đầu phát
sinh ở chồi non làm chồi non thối và có màu nâu, khi cầm vào thì rời khỏi thân dễ dàng,
mềm nhũn và đầy nước. Ở Cattleya đầu tiên bệnh thường phát sinh từ rễ, gốc rồi lan nhanh
lên thân. Cây sẽ không thối hay rời ra như ở Dendrobium Pompadour nhưng chúng sẽ khô
và chết ngay trên chậu, cây bị bệnh sẽ lan nhanh sang cây khác. Nguyên nhân là do nấm
Collectotrichum sp và Phytophthora sp, nhưng phần lớn là do nấm Phytophthora sp. gây ra.
Việc bón phân hoà tan không hết khi tưới cho cây sẽ làm cây bầm ngọn và làm nấm bệnh dễ
gây hại. Ngoài ra trong mùa mưa, nếu tưới phân có hàm lượng đạm cao cũng là nguyên
nhân gây bệnh.
Biện pháp phòng trị: Ở cây con thường dễ bị bệnh hơn, nên tách cây bị bệnh ra riêng và sử
dụng thuốc ngừa cho những cây còn lại bằng cách phun hay nhúng cả cây vào dung dịch
thuốc nấm. Ở cây lớn thì cắt bỏ phần bị thối, nếu thối đọt thì rút bỏ đọt và phun thuốc nấm
vào. Các thuốc diệt nấm có thể sử dụng la: Kasumin, TopsinM, CuzateM8, Score, super
Tilt,... theo nồng độ khuyến cáo trên bao bì.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 18
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Bệnh đốm vòng (Anthracnse)

Lá có chấm tròn màu nâu đỏ, nâu cháy rồi lan rộng ra thành nhiều vòng tròn đồng tâm, sau
cùng sẽ khô cháy. Dấu vết to nhỏ tuỳ theo từng loại lan và tuỳ theo từng môi trường mà
nấm phát triển, nếu mưa nhiều thì lá sẽ bị thối ngay. Nguyên nhân là do nấm Glocosporium
sp. và Collectotrichum sp. gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa nên phải phòng
ngừa trước, thường xử lý bằng cách cắt bỏ lá bị bệnh và phun các loại thuốc như:
Mancozep, Dithal, Vicaben,... theo nồng độ khuyến cáo.

3. Bệnh khô lá (Leaf blight):

Bệnh này thường gặp nhiều như bệnh đốm vòng, hai bệnh này thường phát sinh cùng một
lúc nên bệnh này càng trầm trọng hơn. Lúc đầu bệnh làm cho lá bị khô và biến thành màu
nâu nhạt, thường khởi đầu bằng một chấm đen ở trên lá, có thể từ đầu lá khô dần vào hay từ
gốc lá lan nhanh lên rồi khô hết cả lá.
Nguyên nhân là do nấm thuộc giống Phylostica, thường phát triển do bào tử và phát tán
trong không khí nhờ gió.
Biện pháp phòng trị: Phun thuốc Score hay Super Tilt, phun 5ngày/lần cho đến khi cây hết
bệnh.

4. Bệnh héo rễ (Wilt):

Bệnh héo rễ là bệnh thông thường nhưng không kém phần quan trọng. Có thể nói rằng trừ
Địa lan không bị bệnh này và nó là trở ngại lớn cho những người trồng phong lan.
Hiện tượng: Rễ khô dần, cây còn nhỏ gặp bệnh này có hiện tượng lá úa vàng từ dưới lên và
chết cả cây. Đối với cây đã phát triển tốt thì cây không chết nhưng rễ bị khô mục và sẽ làm
cho cây chậm phát triển, nếu rễ khô nhiều thì cây càng yếu nhiều.

Nguyên nhân: Do nấm Selectrotium rolfsii gây nên, còn gọi là nấm hạch, những hạch này
có thể tồn tại trong môi trường rất lâu, khi có điều kiện ẩm độ và nhiệt độ cao những hạch
này phát triển thành sợi nấm và gây bệnh rất nhanh, nếu không chữa trị ngay thì có thể làm
hư hết cả vườn.
Biện pháp phòng trị: Có thể dùng các loại thuốc như Anvil, Sumi eight, ... phun vào phần
gốc rễ, phun 2 lần/ tuần khi bắt đầu chớm bệnh.

III.Bệnh do vi khuẩn

1. Bệnh thối mềm(Soft rot):


Hiện tượng: Từ một chấm nhỏ bắt nguồn từ một dấu bầm trên ngọn lá do giọt nước mưa quá
mạnh gây ra rồi lan nhanh thành màu nâu như bị phỏng nước sôi, chỉ cần sờ tay vào một tí
đã thấy dính tay, sau đó sẽ thối hết cả chồi.

Nguyên nhân: Do vi khuẩn Erwinia Carotovora gây nên, thường gặp ở những vườn có độ
ẩm cao, chăm sóc không đầy đủ và phát triển mạnh vào mùa mưa. Thường vi khuẩn này
xâm hại đến cây qua các vết thương hoặc qua vết cắn của sâu bọ và lây lan rất mạnh, cây có
thể chết sau 2-3 ngày nhiễm bệnh.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 19
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Biện pháp phòng trị: Cắt phần bị thối rồi đem cả cây ngâm vào dung dịch Kasumin 5g/lit
trong vòng 15 phút hoặc dùng Agrimycin. Ngưng tưới nước 2-3 ngày sau khi xịt thuốc.
Trong trường hợp bị bệnh nặng, nên lấy cây ra khỏi chậu rồi ngâm vào nước thuốc trên, sau
đó chuyển sang qua chậu mới. Giá đựng chậu lan bị bệnh dùng dung dịch formol tỉ lệ 1:50
pha với nước và rửa sạch. Sau đó cần phun xịt lại toàn bộ vườn lan để vườn lan hoàn toàn
hết bệnh.

2. Bệnh thối nâu (Brown rot)

Hiện tượng: Ở giống lan Cattleya xuất hiện những chấm màu xanh đậm trên lá, vết bệnh
hình tròn, lan rộng rất nhanh. Tế bào ở nơi vết bệnh biến thành màu nâu hay đen, mềm nhũn
và chứa đầy nước. Nếu để lâu các vết bệnh này sẽ lan ra cả cây rất nhanh. Ở Cattleya thì dấu
hiệu bình thường gặp ở lá và khó lan xuống thân cây hơn.
Nguyên nhân: Do vi khuẩn Phytomonas gây ra cộng với sự tổn thương cơ học trong mùa
mưa.
Biện pháp phòng trị: Hạn chế các nguyên nhân gây tổn thương cơ học cho cây trong mùa
mưa, giữ cho vườn lan không bị quá ẩm. Dùng kháng sinh trong nông nghiệp như
Agrimycin phun cho cả vườn và ngưng tưới nước 2-3 ngày. Có thể dùng 1gram
Streptomycin+2viên Tetracylin 500 hoà tan vào 1,5 lít nước để trị bệnh cho cây.

IV. Bệnh do virus

Các biểu hiện của vườn lan bị virus thường thấy như lá có đốm trong, màu xanh không đều,
có chỗ xanh nhạt, có chỗ xanh đậm. Hoa có màu không đều xen lẫn những vệt trắng, hoa
nhỏ, cành ngắn. Cây thường cằn cỗi, không phát triển được. Ở Cattleya thường gặp virus
gây nên bệnh sọc trắng ở hoa.
Bệnh virus rất dễ lây lan qua dụng cụ tách chiết, qua các côn trùng châm hút gây hại.
Biện pháp phòng trị: Không có cách chữa trị nào khác ngoài việc phải đốt bỏ cây bị bệnh,
khử trùng dụng cụ tách chiết và vệ sinh vườn lan.

Tóm lại

Trong việc phòng trị bệnh cho lan không phải luôn luôn sử dụng thuốc mà quan trọng hơn
là phải vệ sinh môi trường thật tốt, sử dụng phân bón hợp lý để tăng tính kháng bệnh cho
cây và chế độ tưới tiêu hợp lý để hạn chế sự phát triển nguồn bệnh.Vấn đề này rất quan
trọng trong phương thức nuôi trồng lan đại trà để kinh doanh ./.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 20
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TRAO ĐỔI KINH NGHIỆM TÁCH CHIẾT, CHĂM SÓC LAN


CATTLEYA
• TRẦN MẠNH (Tổng hợp)

Khi nào thì thay chậu và tách chiết?

Khi cây lan phát triển chật chậu hoặc giá thể trong chậu đã mục rữa, đọng muối, rễ cây
không phát triển,….ta tiến hành thay chậu và tách chiết cho Cattleya. Có thể thay chậu tách
chiết Cattleya bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng tốt nhất là nên tách chiết trong thời kỳ
cây phát triển mạnh nhất sẽ tạo điều kiện cho cây nhanh chóng hồi phục và phát triển trở lại.
ở Miền Bắc, thông thường nên tiến hành tách chiết vào mùa Xuân - Hè.

H1: Cây đã phát triển chật chậu, sau khi tàn hoa sẽ tiến hành tách chiết

H2: Gía thể đã hư mục, rễ cây không phát triển, cần tiến hành thay chậu và tách chiết

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 21
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lưu ý khi tách chiết: Chậu Cattleya đem tách chiết tốt nhất nên để khô, không tưới nước
nhiều, tránh tách chiết trong ngày mưa vì độ ẩm không khí quá cao, nhựa trong cây nhiều
làm cho vết cắt khó lành, hơn nữa để đề phòng nấm bệnh xâm nhập làm hư hại cây.

Dụng cụ cần thiết gồm những gì?: Dao, kéo, cồn, bật lửa, kìm cắt cây, chậu, móc, giá thể,
thuốc xử lý vết cắt,…

Tách chiết như thế nào? Xin mời theo dõi bằng hình ảnh

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH TÁCH CHIẾT

B1: Tháo móc treo chậu ra, dùng hai tay bóp
xung quanh thành chậu cho rễ bong khỏi thành
chậu, bóc tách các rễ mọc chờm ra ngoài thành
chậu và rút cả bụi lan ra khỏi chậu

B2: Dùng tay móc hết các giá thể cũ còn bám
vào gốc cây

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 22
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

B3: Dùng que hoặc đũa chọc cho giá thể còn
bám lại xung quanh ra hết

B4: Dùng kéo hoặc dụng cụ cắt thật sắc, đổ


cồn vào dụng cụ và đốt trước khi cắt đề
phòng lây lan nấm bệnh. Cắt bỏ sạch những
rễ đã hư thối.

B5: Xác định điểm cắt, tách: mỗi đơn vị tách


ra nên có từ 3 giả hành trở lên là tốt nhất,
hướng tách ra phải còn mắt ngủ có thể phát
triển thành chồi non. Qúa trình tách chiết
bước này là quan trọng nhất. Cần xác định
điểm cần cắt trước, đánh dấu, sau đó tiền
hành cắt. Lưu ý dụng cụ cắt phải thật sắc, cắt
thật ngọt. Nếu vết cắt bị dập, dùng dao lam
gọt lại cho ngọt. Bôi vôi, sơn hoặc thuốc sát
trùng vào vết cắt.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 23
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Đơn vị lan mới tách ra, cần vệ sinh sạch sẽ


ngay, cắt bỏ rễ thối, hỏng, xả sạch dưới vòi
nước, để ráo, bôi vôi vào các chỗ cắt. Tốt
nhất để chỗ mát sau 01-02 ngày thì tiến hành
trồng lại.

B6: Chuẩn bị giá thể trồng Catt. Có rất nhiều


loại giá thể để trồng Catt, mỗi loại giá thể
thích hợp với cách trồng và điều kiện trồng
tại từng vườn, từng vùng miền. Kinh nghiệm
tại Hà Nội thường trồng catt bằng than củi
kết hợp với dớn cọng đảm bảo cho cây phát
triển tốt và ít bị hư cây. Ngoài ra có thể trồng
bằng đá bọt, sỏi nhẹ. Than củi chọn loại thật
chắc, sờ vào không tạo ra bụi than, ngâm xả
nhiều lần khi nào than chìm xuống đáy xô
nước là có thể đem trồng. Dớn cọng có thể
xử lý bằng cách luộc qua nước sôi,…..

B7: Chậu và giá đỡ: Chậu cũ dùng lại phải


rửa sạch bằng xà phòng loãng. Để giúp cây
đứng vững thời gian đầu cần làm cọc đỡ hoặc
cột dây cho cây đứng vững. Dùng dây thép
cứng cột ngang quang treo, dùng đũa gác
ngang miệng chậu, dùng dây nhôm mềm, làm
cọc ti tơ, dùng cước co dãn cố định lan,…đều
được

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 24
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

B8: trồng lại: Đáy chậu nhét 1 ít xốp, xếp


than vào chậu thứ tự to dưới, nhỏ trên. Nên
xếp than theo chiều thẳng đứng, kê một
miếng xốp nhỏ dưới gốc lan không cho tiếp
xúc trực tiếp với than củi. Để vào chậu cây
vào chỗ mát, chờ khi nào cây ra rễ trở lại
bám nhiều xuống than thì bổ sung thêm dớn
cọng trên bề mặt.

Sau khi tách chiết thì chăm sóc như thế nào?

Sau khi tách chiết và trồng lại, đưa chậu lan vào chỗ râm mát khoảng 50-60% ánh sáng,
không tưới trong vòng 7-10 ngày đầu. Sau đó, pha B1 loãng khoảng 1cc/1lít phun sương
hàng tuần cho cây nhanh ra rễ, cây ra nhiều rễ rồi thì có thể bổ sung thêm dớn cọng trên bề
mặt, dùng phân 30-10-10 và B1 pha loãng ¼-1/2 liều lượng chỉ định bón hàng tuần. Khi cây
hoàn chỉnh 1 tép mới thì đổi sang phân NPK 20-20-20 nên pha loãng hơn hướng dẫn và bón
định kỳ. Khi cây thật khoẻ mạnh, có khoảng 5-6 giả hành ổn định thì có thể điều chỉnh dinh
dưỡng nhằm thúc đẩy cây cho hoa bằng các loại phân bón có tỉ lệ P cao hơn, tăng ánh sáng
cho cây, cắt giảm 50% lượng nước tưới bình thường.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 25
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MẸO NHỎ TRỒNG CATTLEYA


Trồng lan là một thú vui tao nhã. Không ít người chơi đã vô tình tự tạo cho mình thói quen
luôn mân mê các giò lan, treo lên rồi hạ xuống, chuyển từ vị trí này sang vị trí khác, quan
sát lưỡi mèo đã xuất hiện mầm hoa hay chưa. Khi thấy trong lưỡi mèo có tim (mầm hoa) lại
tăng cường chế độ phân bón P,K...và hồi hộp chờ đón những nụ hoa hé nở. Hy vọng rằng
những bông hoa sẽ to lớn, thắm đượm sắc màu. Cả quá trình chăm bón rất chuyên cần,
nhưng những mầm hoa cứ liên tục rơi rụng, hoa có nở cũng lấm lem, vặn vẹo. Dần dần cảm
thấy thất vọng và... đành phải chia tay với nàng tiên kiều diễm này.

XẾP THAN VÀO CHẬU THẲNG ĐỨNG HAY NẰM NGANG?

Than là loại chất trồng rất phổ biến . Ngoài việc lựa than chắc, láng... ngâm rửa... thì việc
cho than vào chậu cũng khá quan trọng trong việc nuôi trồng lan Cattleya. Tại sao phải sắp
than to dưới, nhỏ trên và lại sắp đứng ? Đây là câu hỏi mà rất nhiều người thường hay hỏi
khi thấy tôi trồng cây mới.

Để trả lời cho câu hỏi này, các bạn thử trồng vài chậu với kiểu sắp than như hình trên xem
sao. Lần tưới nước đầu tiên trong ngày, cứ mạnh tay xối vào chất trồng và tuân thủ nguyên
tắc giữa hai lần tưới, chậu phải khô ráo hoàn toàn . Sau hai đến ba năm xem lại bộ rễ và tốc
độ cây phát triển như thế nào? có khá hơn so với việc sắp than ngang không nhé

TRỒNG CATT VÀO CHẬU NHƯ THẾ NÀO?

Có những cái tưởng chừng như đơn giản nhưng lại rất quan trọng. Ngoài việc chọn chậu,
chọn và sắp xếp chất trồng thì cần phải chú ý khi cố định cây mới vào chậu. Tại sao đầu rễ
mới bị đen ? Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó là do khi trồng cây mới
không buộc chặt cây vào ti chống hay móc treo.

Đối với chậu đất nung thì cần phải làm ti chống để buột cây vào đó, nhưng đối với chậu
nhựa thì dùng luôn móc treo để cố định cây trồng.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 26
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nhiều người rất sơ ý khi buột cây vào ti chống hay móc treo. Thuận tay họ buột vào bất cứ
vị trí nào ở trên giả hành. ( Ví dụ như Hình 1 )

Sợi dây điện vòng qua thân giả hành như hình trên là không hợp lý. Sau một thời gian ngắn,
giả hành mất nước sẽ teo lại. Lúc đó sợi dây điện bị nới lỏng. Cây không còn chặt như lúc
mới trồng và sẽ bị lung lay khi có một lực nào đó tác động vào chậu. Đầu rễ mới va chạm
vào chất trồng hoặc thành chậu và sẽ bị đen.

Khi buột cây vào ti chống hay móc treo nên buột vào những vị trí như hình 2,3 :

Và nhớ buộc cây thật chặt nghe các bạn. Sau gần một tháng, em nó sẽ như thế này nè.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 27
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chăm sóc cây thời kỳ ra hoa.


Chăm sóc chuyên cần là rất tốt, nhưng không vì yêu lan mà " nâng niu " quá mức. Khi cây phát
triển tốt thì không nên di chuyển vị trí. Nếu cây không phát triển thì cần phải xem lại, trước hết là
quan sát bộ rễ có vấn đề gì không, sau đó mới đến các yếu tố khác. Bộ rễ tốt nhưng cây vẫn còi cọc,
èo ọt, lúc đó các bạn phải nghĩ đến vấn đề độ ẩm, ánh sáng ( nếu lá cây xanh đậm thì di chuyển cây
vào nơi có nhiều sáng hơn, nếu lá cây vàng thì di chuyển vào chổ ngược lại ), chế độ phân bón ( nếu
cảm thấy cây mềm yếu thì nên thay đổi phân có hàm lượng K cao hơn N và ngược lại), độ thoáng
khí, tốc độ gió... Những giàn lan trồng trên cao phải chú ý đến tốc độ gió. Phải che chắn sao cho
những chậu lan không được bị gió thổi đến mức gần va đập vào nhau. Các bạn quan sát thấy ngọn
lá chỉ phe phẩy là tốt. Một điểm nữa là phải hạn chế rét cho cây khi mùa Đông đến. Tùy theo giá thể
và chất trồng mà chọn phương pháp cho thích hợp. Gió rét sẽ làm cho nhựa cây không luân chuyển
được. Rễ cây chết dần, giả hành teo tóp, mất khả năng đề kháng, bệnh tật sẽ xuất hiện...

Không nên thường xuyên đưa cây lên, xuống để quan sát có mầm hoa hay chưa và xem nó phát
triển như thế nào . Việc làm này vô tình sẽ làm cho mầm hoa bị " động ", một số cây nhạy cảm sẽ
rụng nụ. Thời điểm này không nên thay đổi phân bón, môi trường hay bất cứ cái nào khác lạ. Khi
nào các bạn cảm thấy lưới mèo bắt đầu phình to ở hai bên ( lúc đó đa số cây, nụ hoa đã hình thành
và cao khoảng 2-3cm ) thì mới dịch chuyển cây theo phương thẳng đứng, cao hơn khoảng 10cm (
so với đỉnh ngọn lá của cây xung quanh

Việc làm này sẽ hạn chế được những bất cẩn và tạo thuận lợi cho chúng ta trong quá trình chăm sóc
cây có nụ hoa. Khi nụ hoa xé lưỡi mèo, theo mình các bạn không nên để nước hoặc phân bón tưới
nhầm vào nụ. Nếu tưới vào nụ thì sẽ dễ dẫn đến tình trạng búp ngậm nước và lem bông, bông bị
đốm nước... Nếu các bạn thấy lưỡi mèo có vẻ chuyển màu, hơi ươn ướt thì hãy xé ngay. Xé thật cẩn
thận về hai bên để giữ mầm hoa (nếu để nguyên như vậy thì chắc chắn mầm hoa sẽ bị thối ). Để giữ
nụ hoa khi đậu trực tiếp hay sau khi xé lưỡi mèo , các bạn nên dùng bao Nilon trùm lại, nhưng đừng
trùm kín, để hở miệng như hình dưới

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 28
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Đưa cây lên cao như H.1 và cẩn thận với việc tưới nước. Các bạn chỉ nên tưới phun sương và hạn
chế bớt lần tưới.

Rất nhiều người trong quá trình chăm sóc thì quá cần cù nhưng đến giai đoạn cần thiết để có hoa và
hoa vừa ý thì lại làm biếng, nở để cho hoa lấm lem, ngã ngiêng trông rất tội nghiệp. Thành quả sau
gần một năm trời chăm sóc cần phải nâng niu nghen các bạn.

Sắp xếp và uốn hoa để thưởng thức.


Phần nhiều những giống Cattleya trước đây ( xuất xứ từ Thai lan ) đòi hỏi nhiều sáng và phải tác
động bởi nhiều yếu tố mới chịu trổ hoa, người nuôi trồng nhiều lúc phải ép nắng, giả hành trở nên
nhăn nheo trông rất tội nghiệp. Hiện nay những giống catt mới ( xuất xứ từ Đài loan ) tương đối dễ
nuôi trồng và dễ cho hoa hơn ( mặc dù nhiều vườn ánh sáng không tốt lắm ). Việc trồng Catt làm
sao cho cây phát triển bình thường và trổ hoa không còn là vấn đề nan giải. Tuy nhiên để cho hoa
phẳng, trình bày bắt mắt đòi hỏi phải xử lý nhiều vấn đề. Trước hết mình chia sẻ với các bạn cách
trình bày hoa cho bắt mắt ( uốn cọng hoa cho hoa hướng về phía trước và sắp xếp vị trí hoa cho cân
đối)
Đa số hoa catt thường hay bị gục xuống, sắp xếp lộn xộn sau khi cuốn chín và hoa nở

Để uốn cuốn hoa, đưa hoa hướng về phía trước các bạn làm như sau :
Ban đầu chưa quen các bạn nên dùng ống ghen xẻ dọc và lồng vào cọng hoa ( sau nay thao tác
nhuần nhuyễn thì không cần nữa )
-Dùng dây nhôm thật mềm để uốn cuốn hoa. Một đầu dây nhôm vấn chặt vào móc treo hoặc ti
chống
-Đầu kia cho vào giữa hai cọng hoa, hoa bên phải uốn ngược chiều kim đồng hồ
-Hoa bên trái uốn theo chiều kim đồng hồ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 29
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uốn khoảng 2 vòng, uốn từ xa đến gần đài hoa. Uốn như vậy sẽ làm cho hai hoa tách xa nhau và
sau khi hoa nở rât dễ chỉnh , cuốn hoa sẽ ít bị xoắn.

Chú ý thời điểm bắt đầu uốn dây nhôm quanh cuốn hoa là lúc búp đã gục xuống, cuốn hoa đã chín (
chuyển sang màu hơi nâu ). Nếu cuốn hoa chưa chín sẽ rất dễ gãy, làm mất công gần một năm chờ
đợi đấy nhe và đừng dùng tay mân mê búp, một số cây có thể bị chai vì hơi tay. Uốn dây nhôm
quanh cọng hoa rồi để nguyên như vậy.

Vài ngày sau hoa bắt đầu nở, lúc đó cọng hoa sẽ mềm dần, ta chỉnh dây nhôm dần dần cho các hoa
cách xa nhau, đảm bảo không gian để hoa nở không chèn vào nhau.
Sau khi hoa nở hoàn chỉnh mới bắt đầu chỉnh sửa vị trí hoa theo ý muốn.Theo mình nên bố trí hoa
theo hình tháp ( nếu chiều dài cọng hoa cho phép ) hoặc bố trí thành hàng ngang.

Thời điểm khi hoa nở hoàn chỉnh mới bắt đầu dùng dây nhôm vấn vào cọng hoa để uốn cũng được,
nhưng cần phải cẩn thận kẻo dây nhôm vướng vào làm rách đài hoặc cánh hoa . Tuy nhiên nên vấn
dây nhôm trước khi hoa nở hoàn chỉnh, vì kèm theo một số thao tác chỉnh hoa theo hướng ánh sáng,
chế độ tưới nước... có thể sẽ làm cho hoa nở phẳng hơn.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 30
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Làm cho cánh hoa phẳng

Trong khoảng thời gian cây đang đậu nụ hoa ( nhìn bằng mắt, thấy lưỡi mèo phình to, khi đó nụ hoa
trong lưỡi mèo cao khoảng 2-3 cm ), các bạn không nên tăng cường phân bón NPK mà nên giảm
bớt 1/2 liều lượng . Khi nụ hoa chui ra khỏi lưỡi mèo các bạn phải quan sát nụ hoa để điều chỉnh
chế độ tưới nước cho hợp lý ( điều này rất quan trọng ). Cảm thấy nụ hoa ngậm nước thì phải hạn
chế tưới nước, đưa vào chỗ thật thoáng mát. Nếu ngược lại phải tưới nước bình thường để bảo đảm
độ ẩm cho cây.
Các bạn chú ý không nên tưới phân, nước nhằm vào búp (mình thường đưa cây lên cao hơn theo
phương thẳng đứng nên cây sẽ thoáng hơn và khi tưới nước sẽ hạn chế được nước bắn nhầm vào
búp ). Chú ý được điều này thì theo mình đa số các bạn đã giải quyết được trên 50% vấn đề làm thế
nào cho hoa Catt nở phẳng. Vấn đề còn lại là phải chỉnh hoa theo hướng sáng hay đôi lúc phải ép.
Phương pháp ép hoa có nhiều nhược điểm : Mất thời gian, một số hoa bị nhem, nếu ép không đúng
thời điểm, hoa sẽ bị sượng, mất đi vẻ tự nhiên... Vì vậy phương pháp này nên hạn chế sử dụng. Các
bạn chỉ nên áp dụng khi một số giống không thể điều chỉnh bằng ánh sáng ( Cánh hoa dài quá cỡ,
mềm...). Phương pháp chỉnh hoa theo ánh sáng sẽ hạn chế được nhược điểm của phương pháp ép.

- Điều chỉnh theo ánh sáng : Các bạn vấn sẵn dây nhôm như đã trình bày trước đây, chờ hoa nở. Đa
số hoa nở sau một ngày sẽ cụp lại. Các bạn cứ yên tâm, không phải hoa héo đâu. Sau đó khoảng
1/2-1 ngày hoa sẽ bắt đầu căng ra. Lúc này các bạn điều chỉnh dây nhôm cho hoa hướng theo ánh
sáng. Khoảng tầm 10-15 giờ chỉnh dây nhôm cho hoa ngữa thẳng lên trời ( Hình dưới).

Sau 1-1,5 ngày chỉnh hoa theo ánh sáng, các bạn chỉnh lại dây nhôm sắp xếp hoa cho cân đối.
- Ép hoa : Hiện tại mình chưa có cây nở, đòi hỏi phải dùng phương pháp ép, nên lấy đại cây Blc.
Lucky Strike này nghen ( cây này mặc dầu cánh mỏng, size hoa lớn 20cm nhưng cánh không phải
loại quá dài, nên chưa cần đến phương pháp ép, Mình chỉ ép một bông làm mẫu thôi nghen )

Những bước ban đầu ( vấn dây nhôm ) giống như đã trình bày .

Lúc hoa căng lại, các bạn dùng tấm nilon để ép hoa ( ép vào thời điểm này hoa sẽ không bị sượng ).
Phương pháp ép như sau :

Đầu tiên các bạn phải chuẩn bị những vật dụng để ép như Nilon, kẹp.
Cho nilon vào hoa và dùng kẹp để kẹp lại.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 31
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Xoay hướng hoa về phía ánh sáng. Sau 1- 1,5 ngày các bạn tháo toàn bộ ra. Chỉnh sửa lại hoa cho
cân đối.

Một điểm đáng lưu ý nữa là các bạn nên chỉnh luôn cái lưỡi cho mở rộng và cánh bên trái, bên phải,
nữa lưỡi trái, nữa lưỡi phải đối xứng nhau qua đường thẳng nối từ đỉnh của đài trên cùng đến tâm
trụ.

Các bạn dùng một vật mềm như bông gòn, giấy vệ sinh... vo lại và cho vào hai bên hốc lưỡi. Độ lớn
của hai viên này phụ thuộc vào độ rộng hai bên hốc lưỡi và can sao khi nhét vào hai bên hốc lưỡi
thì sẽ tạo nên sự đối xứng. Thời điểm nhét vào cùng lúc với khi hoa bắt đầu căng lại . Nếu hai bên
cánh cụp cánh xòe thì các bạn nên dùng thêm đây điện nâng cánh hoa lên cao hơn cánh bên kia một
tí, để sau khi chỉnh xong sẽ có sự cân xứng giữa hai bên.

LỰA CHỌN CÂY

Trong mấy năm gần đây, người chơi lan Cattleya rất háo hức với những giống lan lai mới. Tuần nào
cũng phải đến các Shop lan để tranh nhau mua khi có hàng từ Saigon về. Các cửa hàng rất đông
khách vào buổi sáng chủ nhật. Hàng về bao nhiêu bán sạch bấy nhiêu. Tím lai tím, tím lai đỏ, vàng
lai tím, đỏ lai vàng, trắng lai trắng...thứ nào cũng mua rất vội vã, miễn là giống mới. Người bán lan
kể cả người chơi lan rất hứng thú. Nhưng mà thời gian dần trôi đi, những cây mô giống mới bắt đầu
cho những hoa bói đầu tiên, người trồng lan bắt đầu cảm thấy xót xa và tiếc rẻ. A gọi B, B gọi C, C
gọi D... : Cây này đậu rồi nè, cây ấy đang nở ... Mặc dù đường sá xa xôi, mưa tuôn xối xả nhưng
người nào cũng chịu khó lặn lội đến điểm hẹn. Sau khi nhìn thấy những đóa hoa giống mới kém xa
so với cha mẹ của chúng, phong trào bỗng dưng chùng xuống . Bẵng đi một thời gian, việc mua cây

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 32
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

mô giống mới lại rộ lên sau khi được chứng kiến cây 920,39,340,341, 351, 428,...nở. Thế là lại đặt
hàng, lại chờ đợi...nhưng rồi lại thất vọng. Phong trào lại lắng xuống và hơn một năm trở lại đây,
các cửa hàng không dám nhập về những loại giống mới (tuy các giống này được lai tạo từ những
cây cha mẹ rất đẹp ). Qua đây tôi muốn chia sẻ với các bạn một vài điểm như thế này :

Có nhiều đối tượng nuôi trồng hoa lan, nhưng TK chỉ đề cập đến những đối tượng chơi tài tử. Tạm
thời chia làm ba nhóm :

- Nhóm 1 : gồm những người bắt đầu nhập môn.

- Nhóm 2 : gồm những người biết trồng cơ bản và trồng chỉ dăm ba chục chậu, đối với họ giá trị thư
giãn, ngắm hoa đẹp là chính.

- Nhóm 3 : gồm những người thích sưu tầm và đã có kinh nghiệm trong việc nuôi trồng Cattleya

Đối với nhóm 1, mình có lời khuyên cho các bạn như thế này : Trước hết hãy làm quen với những
thứ giá rẻ, dễ nuôi trồng như Dendrobium, Vũ nữ...sau đó mới nghĩ đến việc nuôi trồng những cây
có giá trị lớn. Trong quá trình chăm sóc, nên học hỏi những người đi trước, xem thêm tài liệu và
đúc rút kinh nghiệm cho bản thân mình.

Đối với nhóm hai, chưa nên chạy theo những giống mới ( mua cây mô giống mới ), trước hết hãy
tìm cách nâng cao kỹ thuật nuôi trồng cho bản thân mình để tạo nên những bông hoa to, thắm đượm
sắc màu, gần đạt với cây chuẩn. Khi đó giá trị thưởng ngoạn sẽ cao hơn nhiều. Tiện đây mình kể
với các bạn nghe câu chuyện này.

Cách đây hơn hai tháng, như thường lệ vào sáng CN, mình đến Shop bán lan. Một thanh niên tầm
khoảng dưới 30 tuổi cũng có mặt tại đó. Sau khi quan sát khắp vườn và những chậu lan mới về, anh
ta hỏi chủ quán :

- Sao không có cây gì cả vậy ? Cattleya sao nghèo nàn thế ?

Nghe anh ta hỏi chủ quán một loạt cây lai như 44, 7, 030, 094...mình cứ nghĩ : Tay này chắc xịn
đây, thử giao lưu xem sao ? Cùng anh ta về nhà mới ngớ người, mình không thấy giàn lan đâu cả,
chỉ thấy khoảng gần ba chục chậu cây lai giống mới treo ở mái hiên và dưới tán lá cây vú sửa. Nhìn
gốc cây thấy có quá nhiều bệnh tật, bộ lá bị cháy nắng, các giả hành không thấy phát triển tí nào.
Sau một hồi nghe anh ta kể về cách chăm sóc , mình càng thấy tiếc của cho anh ta.
Thế đấy các bạn ạ! chưa biết cách chăm sóc mà đã vội vàng chạy theo những giống mới đắt tiền thì
có ngày cũng nghĩ chơi luôn. Các bạn cứ nghĩ xem, trong lúc chưa sưu tầm được cây Hắc mai quế,
Blc. Sangyang Ruby mà đã đòi có cây 44 thì có nên không ?

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 33
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vì vậy đối với nhóm hai, trồng chỉ dăm ba chục châu, ngắm hoa là chính thì với suy nghĩ của mình
các bạn chỉ cần mua những cây đã có tên riêng, bông đẹp. Vừa rẻ lại vừa đẹp, việc gì không mua
phải không các bạn? Rất nhiều cây như vậy, mình liệt kê không thể hết được nhưng giới thiệu với
các bạn một số cây đại diện như sau ( Cây TW cho dễ nuôi trồng)

- Vàng : Blc. Chunyeah #1, #10, #11, #15, Tzeng- Wen, Blc. Tainan Gold " Bắc kiếm ", Blc.
Shinfong Luohyang, Vĩnh khang...

- Tím nhạt, tím đậm, hồng : Blc. Shinfong Lucky, Đại nam thiên, Blc. King of Taiwan, Blc. Mem.
Crispin Rosales, Seto, Blc. Pink Empress, Hoa đen, Blc. Mahina Yahiro " Ulii "...

- Cam, đỏ : Dưa hấu, Lc.Tainan City, Blc. Chialin, Blc. Sangyang Ruby, Pot. Shingfong Beauty...

- Trắng : Lc. LongRiver Compton, Bạch ngọc, Tàu mã lai, Ngũ kiếm...

- Xanh và bệt : Dòng Ports of Paradise sau này, Blc. Young Kong # 16, Vua mèo, Mèo rồng, Mèo
hỏa diệm, Phụng hoàng lửa, Blc. Taiwai Queen, Blc. Kusuma " Rainbow "...

Đối với nhóm 3 thì mình không dám, nhưng cũng xin mạo muội thế này :
Khi mua, các bạn nên quan sát kỹ thân lá, sẽ giảm bớt rủi ro hơn. Nếu thấy bông cây lai nào đẹp thì
cố ghi nhớ cách mọc măng, giả hành, hình dáng ngọn lá để sau đó săn lùng những cây mô giống
mới như vậy. Những cây lai dù cao to, nhưng trên giả hành đã có dấu cần bông bị cắt thì không nên
mua ( 99% là bông sẽ không đẹp- Ai dại gì bán cây bông đẹp với giá rẻ cho người lạ phải không các
bạn! ). Bông bói chưa chắc đã chuẩn màu và kết cấu, nhiều cây phải nở đến lần thứ ba mới đúng là
nó. Nếu cứ mãi sưu tầm giống mới thì bao giờ mới hết được. Vì vậy chỉ mua những cây lai đặc biệt
như vàng lai đỏ, những cây lai với cây Rồng, Đại đồng, Oconee, Shingfong Lisa...

Bài và ảnh: Tuấn Kiệt (TP Huế)


*Tên bài do người biên tập đặt

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 34
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

NUÔI TRỒNG HOA PHONG LAN CATTLEYA

(cây con sau khi ra khỏi chai từ 12-15 tháng)

I / Môi trường và nguồn nước quyết định 60 – 70 %.

- Ánh sáng đầy đủ mỗi ngày từ 8 tiếng trở lên.


- Thông thoáng gió.
- Độ ẩm 60 – 70 %.
- Lưới che.
Cây con mới trồng , cây mới tách chiết che 70%
Cây mới trưởng thành 50 – 60 %
- Nguồn nước tưới: Nước máy chứa vào bồn 24 tiếng trở lên, nước mưa…

II / Kỹ thuật
- Chọn giống lan thích hợp với thời tiết (nhiệt độ ôn đới)
- Chọn cây siêng ra hoa, hoa đẹp.
- Dùng chậu nhựa đường kính 16 – 18 cm
- Chất trồng : dớn cọng, than, than gáo dừa…
- Nếu trồng than chặt nhỏ cỡ ngón tay cái đến ngón chân cái, sau khi chặt nhỏ than xong
đem ngâm nước cho trôi hết bụi, dung than sạch ,nếu trồng dớn cọng cũng phải ngâm như
than.

* Trồng cây con:


- Cây con từ Đài Loan nhập về ở trong chậu nhựa mềm đường kính 6 – 8 cm.
Ta bóp nhẹ xung quanh chậu mềm cho rễ bong tróc ra, sau đó lật úp chậu lấy cây con cùng
chất trồng ra, đặt hoặc cột dây nylon giữ cho cây không bị nghiêng ngã, bỏ thêm than hoặc
dớn cọng vào phần còn trống ,treo chậu lan vào chỗ lưới che 70 % nắng.
- Dùng Physan 20 với liều lượng 1% pha 1 lít nước phun xịt ướt toàn than rễ lá…để diệt
khuẩn, ngừa rêu để khô 1- 2 ngày, sau đó tưới B1 pha 1cc/ 1 lít để dưỡng rễ va kích thích ra
rễ mới.
- Đến khi cây ra rễ mới mạnh, bắt đầu dùng phân NPK 30 .10. 10 liều lượng loãng (1/2 liều
lượng bình thường) kết hợp với tưới đạm cá nửa tháng 1 lần. Lúc thấy bộ rễ đã ổn định,
nhiều rễ, chuyển từ từ sang liều lượng bình thường.
- Khi cây nhảy chồi mới, phát triển mạnh đổi sang phân NPK 20. 20. 20 (hoặc tỷ lệ tương
đương)

* Trồng cây tách chiết:


- Cắt đơn vị 2-3 tép, cắt đúng khi cây vừa nhú rễ non

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 35
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Sau khi cắt đơn vị, nhúng đơn vị vào physan pha 1cc/l ít, để khô rồi ngâm tiếp vào thu ốc
nấm, đem theo ở chỗ râm mát một vài ngày tiến hành trồng
- Cột chặt đơn vị vào cây ti, hoặc móc chậu để cây không bị lay động khi tưới hoặc gió
mạnh, xoay hướng phát triển vào trong chậu, bỏ chất trồng vào chậu cho đầy lên cách đầu rễ
non khoảng 1-2 cm, cẩn thận đừng để chất trồng va chạm vào đầu rễ non.
- Đem chậu lan mới trồng vào chỗ lưới che 70% nắng. Tưới vitamin B1. Pha 1cc/ 1 lít để
kích thích ra rễ, lúc cây ra rễ mạnh, dùng phân 30 - 30 - 30 pha loãng (50 % liều lượng) kết
hợp với B1 tưới xen kẽ 5 ngày 1 lần, đến khi vây nhảy chồi mới , ra rễ nhiều có thể tăng
kiều lượng phân bình thường và đạm cá.
- Khi cây hoàn chỉnh 1 tép mới thì đổi sang phân NPK 20 – 20 - 20 (tỷ lệ cân bằng) chủ yếu
dùng phân NPK 20 - 20 - 20 và đạm cá.
+ Nuôi trồng lan Cattleya tan ên dùng phân với liều lượng loãng, tưới nhiều lần (nếu có điều
kiện)
VD: liều lượng bình thường : 1gam / 1lít/ 1 tuần/ 1 lần
Ta dùng : 1gam/ 2lít/ 1tuần / 2 lần
Như thế không sợ cây bị sốc

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 36
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 37
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

III / Giai đoạn ra hoa:

- Cây Cattleya con sau khi trồng khoảng 12 – 15 tháng nếu thấy cây phát triển tốt, giả hành
cao lớn, nhảy chồi mới mập, khỏe, cây trồng đơn vị được 6 – 7 tép, phát triển tốt là những
cây có thể ra hoa.
- Chỉ kích hoa những cây khỏe mạnh:
Dùng phân NPK có tỷ lệ Lân cao như 19 – 31 - 17 , 11 - 35 - 15, 6 - 30 - 30… để kích ra
hoa.
Đưa chậu ra chỗ sáng hơn
Giảm nước tưới 50%... Tăng lân, giảm nước, tăng ánh sáng.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 38
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

IV / Phòng ngừa nấm bệnh, côn trùng…

Phòng ngừa bệnh hơn trị bệnh


Khi cây lan bị bệnh nếu chữa khỏi cũng mất sức, mất thời gian hồi phục.
Ngừa là chủ yếu:
- Dùng : Aliette, Benomyl,Topsin…(nội hấp)
Mancozeb, DithaneM45, Zinep (tiếp xúc)
“ Ngừa bao vây”:
- Ví dụ hôm nay dùng Aliette, ngày mai dùng benomyl…ngày thứ 3 dùng DithaneM45,
hoặc Zinep…
- Diệt côn trùng, ốc sên..: Lannatte.

Nguồn: Lê Nhị Trí – vườn lan tại Thủ Đức chuyên trồng Cattleya

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 39
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CATTLEYA - NUÔI TRỒNG, CHĂM SÓC VÀ CHO RA HOA


Bài viết của bác Lê Văn Vinh - TP Trà Vinh

Hầu như tất cả các trại lan của các bác ở miền nam VN đều có trồng cattleya với số lượng
nhiều hơn hẳn các loại lan khác (thí dụ như nhàbác Cù có đến 90% là cattleya) ; một lý do
đơn giản là catteya tương đối dể trồng ,dể nhân giống sau một thời gian thì thâu hồi vốn ,
trồng cattleya có hoa đẹp ,thơm ,an toàn không sợ trắng tay nên thường được bà xã hài lòng
( chỉ có các anh chị ở đơn vị "phòng không " mới dám liều lỉnh lao vào các giống khác như
hồ điệp ,hài ..vì nếu có lở ra thì bụng làm dạ chịu ,chẳng bị ai rầy rà ,đay nghiến ..!!) ,tuỳ
theo mục đích trồng để nhân giống hay trồng để cho hoa mà ta có những cách điều chỉnh
môi trường cho thích hợp.

1. Trồng để nhân giống

Đơn giản nhứt là treo các chậu cattleya xen kẻ với các chậu lan cần ánh sáng thấp (40-60% )
như hồ điệp ,hài, vanda treo ..nếu có thể : -dùng nước có PH thấp để tưới chung cho hồ điệp
thì rất tốt , vì nước PH thấp (như nước mưa ) giúp cho lan phát triển tốt , cho nhiều giả hành
mới ;- dùng bễ chứa nước mưa để tưới vào mùa nắng ( ở tất cả các cây trồng khác củng vậy
,phát triển rất tốt vào mùa mưa ) ; cây trồng để nhân giống thường rất dể nhiểm bịnh vì treo
nơi ít nắng ,nên lưu ý phòng bịnh ( có thể phòng bịnh theo cách đã nói ở phần trên ) ,qua
quá trình trồng đến lúc tách chiết ta nên lưu ý những chi tiết cần thiết sau:

Bỏ qua những thao tác như cắt 2-3 giả hành cho một đơn vị trồng ,thoa vôi ,sơn móng tay ..,
mà các bạn đã nói nhiều rồi nên cho qua .

Củng như hồ điệp hay các loại khác ,phải trồng cattleya thấp hơn mặt chậu từ 2-2,5 phân thì
mới thích hợp ,đẹp mắt , độ ẩm toàn thân cây ổn định

Chậu cattleya trước khi tiến hành tách chiết thì đem để riêng , làm vệ sinh chậu ,làm các
thao tác tiếp theo mà các bạn đã làm có hiệu quả , điều lưu ý quan trọng là nhựa trong thân
lúc tách chiết phải trung bình không quá đặc hay quá lỏng (ứng dụng cho tất cả các loại cây
khi cần ghép hay tách chiết , như con người cần có huyết áp trung bình thì bácsĩ mới tiến
hành phẩu thuật ) muốn vậy thì ta phải treo chậu tránh mưa , những ngày có mưa dù nước
mưa không rơi vào chậu thì củng không được tách chiết vì lúc ấy độ ẩm không khí rất cao
,nhựa cây lỏng nên vết cắt khó lành , dể nhiểm binh qua vết cắt nhứt là các bịnh do virút
như thối nhủng .. trong thời gian nắng nóng và khô thì củng không được tách chiết vì lúc
nầy nhựa cây đặc , việc vận chuyển dưỡng chất trong cây chậm ,không đủ cung cấp phần
nhựa bị mất nơi vết cắt làm hoại tử ,teo tóp giả hành cây khó hồi phục .. qua những ngày
mưa ,tiếp theo là một ngày nắng ,đến hôm tiếp sau có buổi sáng đẹp trời thì ta tiến hành tách
chiết thì tốt nhứt . Trường hợp tách chiết vào mùa nắng thì ta dùng cách điều hoà độ ẩm cho
lan như sau : tiến hành tưới ướt cây cần tách chiết , dùng bọc nhựa trong ( loại bọc kiếng
trong thì tốt nhứt )bao toàn thể chậu lan khi thấy những bụi nước bám vào phía trong bọc
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 40
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

kiếng là có độ ẩm vừa ,treo liên tiếp 2-3 ngày ,sau đó dở bọc nhựa buổi chiều hôm trước
,đến hôm sau thì tách chiét là tốt nhứt ..Sau khi tách chiết ngày hôm sau dùng bọc nhựa
kiếng trong tiếp tục bao lai ,để nơi thoáng mát ( 40-50% ánh sáng ) ,dùng bình xịt phun
nước dưới đáy chậu ( từ dưới chậu phun ngược lên tránh làm ướt vết cắt ) khoảng 2-3 ngày
/lần ( mùa mưa thì hạn chế ) đến khi thấy cây hồi phục , rể non bắt đầu mọc 3-4 phân thì có
thể dở bỏ bọc và đem từ từ treo vao nơi thích hợp ..

2. Trồng để cho hoa

Trước khi đi vào cụ thể cách trồng và chăm sóc khi cần cho cattleya ra hoa ,mình củng xin
lưu ý các bác phần chuẩn bị , muốn cho cây có hoa to đẹp theo yêu cầu đặt ra = cây ít nhứt
phãi có từ 5-6 giả hành ,cây phải trưởng thành các giả hành ra sau phải lớn hơn trước (bằng
hoặc lớn hơn khi cây cho hoa lần trước ) ; cây phải đang phát triển tốt không bị nấm bịnh ..
Các yếu tố để cattleya cho hoa thường thấy ở các trường hợp sau:

1-Đối với những loại đời cũ (có trước năm 2.000) thường cho hoa theo mùa ,các bạn mới
bắt đầu chơi nên trồng những loại nầy , chi cần treo nơi thông thoáng ánh sáng 60-65% ,khi
có bác nào ở gần mình cùng loại lan cho hoa thì cây lan cũa bạn có 80% sẻ cho hoa ( với
điều kiện lan bạn phãi tốt như lan cũa người )

2-Tập trung cho một hướng :sau khi tách chiết cây cũa bạn trồng chỉ chừa một hướng ,các
hướng khác khi thấy mắt đả thức thì phải dùng lưởi lam cắt tỉa bỏ ,khi chỉ còn một hương
thì cây phát triển rất mạnh nên rất dể cho hoa , khi cây có lưởi mèo hoa mà ta không muốn
cho hoa thì ta nên giảm một chút ánh sáng ,giảm tưới phân có P,K cao ..khi không có hoa
,cây lan sẻ tiếp tục ra chồi cây mới ,khi muốn cho hoa theo ý ta xử lý như sau :

* thời gian lưởi mèo có "dấu hiệu cho hoa" đến khi hoa nở (ở miền nam VN) khoảng 35-40
ngày tuỳ thuộc theo mùa , tưới ít hay nhiều nước .

* thời gian khi cắt chồi cây mới đến khi có dấu hiệu cho hoa ( lưởi mèo giả hành trước
)trung bình 7-10 ngày

* như vậy muốn cho hoa theo ý muốn thì ta phải cắt chồi non phía tiếp sau theo thời gian
như sau : 35 ngày + 10 ngày =tương đương 45 ngày cách nầy chỉ được thực hiện khi cây đã
có lưởi mèo mà ta chưa muốn cho hoa ,xin tạm dừng ,cám ơn các bạn quan tâm ..(còn tiếp
tục phần nầy )

Ở đây củng cần nói thêm về "nguồn gốc của hoa và sự ra hoa " của cây trồng ở thiên nhiên
,hay do con người tác động theo một cách cho hoa theo ý muốn như cách làm trên sẻ cho
chất lượng hoa bằng hoặc tốt hơn khi cây có hoa bình thường . Năm 1952 ,các nhà khoa học
cho rằng có 2 sinh mô ở một điểm ngọn hay nách thân cây ,khi có điều kiện thì :

-sinh mô sinh trưởng kéo dài tạo thân và ra lá mới

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 41
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-sinh mô sinh dục (là một sinh mô chờ ) khi có cơ hội do môi trường bên ngoài tác động sẻ
phát triển thành chồi hoa và hoa ..

Nhưng dến năm 1988 , người ta lại chứng minh được rằng chỉ duy nhất có một mô non trên
chót hay nách cây (tuỳ theo giống cây ) ,từ trong phôi sẻ được lập trình theo điều kiện của
môi trừơng hay con người sẻ phát triển thành cây hay cho hoa ..Xác định thời điểm thích
hợp trong tự nhiên , hay do con người tạo ra ta sẻ cho cây có hoa ( tuỳ trường hợp ở các cây
trồng thí dụ : đốt đèn ban đêm cho thanh long ra trái , bỏ bả thải của đất đèn (khí đá) cho
thơm khóm ra trái mùa nghịch ..) .

Trở lại với lan cattleya chúng ta đang trồng ,tuỳ theo loại ,hay đả cho hoa ở vùng miền ta
đang ở thì cây có thể cho hoa một cách tự nhiên không cần phải can thiệp của người trồng (
đả nói ở phần 1 ) . Các loại cây trồng thường cho hoa vào khoảng cuối tháng 10 âm lịch (ở
miền nam Việt nam ) khi mùa mưa đã hết :

-nước tưới có độ PH cao > 7,5 ( vì không có nước mưa PH < 5,5 )

-nhựa trong thân đậm đặc hơn

- biên độ nhiệt giửa ngày và đêm > 10 độ C ( ban đêm trời mát hơn ,ngày vẩn còn nắng
nóng) .

- độ ẩm không khí xuống thấp

3-tạo môi trường thích hợp cho cây cattleya ra hoa = qua 2 cách trên ,và những điều đả viết
về "nguồn gốc của hoa và sự ra hoa" ta có thể cho cây cattleya ra hoa đối với những cây khó
cho hoa theo cách trình bày sau :

* tạo độ thoáng cho cây trồng ( kể cả các cây bình thường trong trại ) ,những cây cần cho
hoa phải treo cao hơn ,thưa hơn bình thường ,không khí trong vườn lan phải lưu chuyển (
phải có gió lưu thông làm rung nhẹ chậu lan ) ,không treo dưới tán cây ,nơi khuất gió ,gần
vách nhà làm cho biên độ nhiệt ngày và đêm xuống thấp < 10độC cây sẻ không cho hoa
,nếu có hoa thì củng không đạt và hay bị dị tật .

*Trồng lan trong tự nhiên vườn lan phãi được thông thoáng giúp không khí vận chuyển các
chất dinh dưởng và khí CO2 giúp cây lan tăng trưởng ,ra hoa dể dàng hơn ,cây ít bị nấm
bịnh( CO2 chiếm 0,13% trong không khí , theo viện nghiên cứu cây trồng của Hoa Kỳ ,nếu
tăng gấp đôi lượng khí CO2 cung cấp thì cây trồng sẻ tăng thêm 33% so với mức tăng
trưởng bình thường ,đối với cách trồng tự nhiên thì phải làm cho thông thoáng là điều bắt
buộc ,vì cây cần khí CO2 như người cần dưỡng khí (oxy) vậy )

*ở những nơi không có biên độ nhiệt tự nhiên lớn hơn 10độC ,(ở những mùa ,miền không
thuận lợi ) thì ta phải tự tạo bằng cách đem vào trong mát ,hay phòng lạnh (ở miền nam VN)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 42
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

hay dung đèn tăng nhiệt ( ở miền bắc ) chiếu vào chậu lan vào buổi trưa ,chú ý phải có nhiẹt
kế theo dỏi không dưới 18độC và trên mức 34độC.

* giảm phân nửa nước tưới ( ngày 2 lần còn 1 lần buổi sáng , ngày 1 lần thì còn ngày tưới
ngày nghĩ ..) ,tăng độ PH nước tưới ,tránh để mưa tạt , ở thanh phố dùng nước máy có PH
cao trên 7,5 là tốt .

* có thể bón nhiều phân cá hay các phân hữu cơ kích hoa khác có trên thị trường .

* Trong thời gian đã đậu hoa và hoa đang nở tránh dùng phân bón qua lá ,nếu không hoa sẻ
thối rụng .

Nếu những cách trên mà cây cattleya vẩn ngoan cố không cho hoa , hoặc cây luôn có dấu
hiệu cho hoa nhưng bị thối khi hoa hinh thành 2-3 phân lúc còn trong lưởi mèo ..ta nên xem
lại giống mua ,xuất xứ để tìm nguyên nhân ,và bắt buộc phải mạnh tay hơn , xử lý kiên
quyết ,với những phần tử ngoan cố nầy ..còn tiếp ..cám ơn các bạn quan tâm ..xin được cho
ý kiến chia xẻ ..

4- Cùng các bạn "yêu" lan thân mến , chử "yêu" luôn có nhiều ít trong mổi chúng ta nó
thường luôn mãi theo ta suốt đời ,yêu được biểu hiện theo nhiều cách tuỳ lúc ,tuỳ nơi ,tuỳ
đối tượng như yêu Tổ quốc , yêu thiên nhiên nhiên , yêu người khác giới (tình yêu nam nữ)
,yêu nhân loại chúng sinh ....; không có nhà tâm lý học ,khoa học ,tôn giáo ,xã hội học .v..v.
nào đưa ra lời khuyên ta nên hay không nên ,nhiều hay ít , hay hoàn toàn nói không với chữ
"yêu" nhiều cảm súc nầy ...nhưng khi tình yêu bị xúc phạm hay bị từ chối vì một hoàn cảnh
,một trường hợp cố ý hay vô tình do hoàn cảnh hay môi trường tác động ,củng làm khổ
người trong cuộc phải không ?? Tình yêu lan củng thế , không gì diểm phúc và tự hào hơn
khi qua bao ngày chăm sóc ,nuôi trồng cẩn thận mà hôm nay đã thấy được những bông hoa
tươi thắm "hương sắc vẹn toàn" ...,nhưng thật sự là bất hạnh vì đã cố gắng chăm sóc tận tình
mà "nàng hoa"vẫn nín lặng không cho một tí hoa hoè gì cả .., lại có một bất hạnh hơn cả
những bất hạnh đã nói ở đây là : nếu không chịu ra hoa thì "mi" cứ nín luôn cho xong
chuyện để ta còn lo chuyện khác !!,chớ đừng đậu hoa nữa chừng khoảng 2-3 cm trong luởi
mèo rồi "hư" vô cớ thì khổ cho ta biết mấy phải không ??

Đối với những cây cattleya nầy ,ta phải có cách chăm sóc kỷ hơn ,sau khi đã áp dụng các
phần trình bày trên ( 2 và 3 ) không hiệu quả. Củng cần phãi nói thêm ở phần nầy : ở miền
Nam VN , thời gian cattleya ló măng tạo giả hành mới (cựa gà) đến khi hoa nở trung bình
(tuỳ theo môi trường ,nước, phân ..mỗi nơi) là 155-170 ngày .

-khi giả hành được 90 ngày ,ta phãi ngưng ngay phân bón lá (nếu có) ,giãm bón phân gốc
bằng hữu cơ còn 1/2 bình thường , nhằm tạo cho cây cứng và giãm béo một chút ( con
người và động vật khác củng vậy !!?? ) giãm 1/3 nước tưới ( so với trước),xử lý theo các
phần đã trình bày còn lại ở trên ( 2 và 3 )

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 43
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-khi cây được 100-110 ngày ,lúc nầy ta đã nhìn thấy lưởi mèo nhô ra trên đầu giả hành , ta
phãi tiến hành các bước như sau :

* giãm thêm nước tưới còn 1/2 nước tưới chung cũa vườn

* lựa chổ treo đúng qui định theo cách trình bày ơ phần 1 và 2 .

* không được di chuyễn ,dời đổi ,xoay trở nghịch chiều chậu lan (trong ra ngoài và ngược
lại )

* trong mùa mưa thì không để cho mưa tạt vào , sau một ngày không mưa thì mới tưới ,
dùng nước tưới có PH cao đả có lúc đầu và phãi luôn trong tình trạng ổn định

* từ 120 đến 125 ngày cây bắt đầu có dấu hiệu cho hoa , khi nhìn vào trong lưởi mèo ta thấy
có đốm đen bằng hạt lúa , lúc nầy không được tưới trên thân và lá mà chỉ tưới dưới chậu và
rể .khoảng 7-10 ngày có thể tưới rửa cây lúc 9 giờ sáng .

* tác động cũa ánh sáng và nhiệt độ củng là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến việc đậu hoa
( sẻ bàn tiếp ở bài sau trong mục " hoa lan được trồng ở Miền Nam Việt Nam như thế nào
vào thập niên 1970 thế kỹ 20" )

* Những loại cattleya không chịu ra hoa và bị hư hoa giữa chừng nầy phần nhiều là chưa
quen và nhạy cãm hơn với môi trường cũa vườn nơi các bạn đang trồng ,các bạn phãi kiên
trì trồng thời gian dài và không được tách chiết , và phãi dùng loại chậu lớn cho cây phát
triển tối đa , khi cây đã đủ lực và quen với phong thuỹ sẻ trở nên thuần hơn ,giúp chúng ta
xữ lý cho hoa và đậu hoa dễ dàng hơn .

* Có thể áp dụng một phần phương pháp nầy cho một số giống lan khác không chịu cho hoa
như ,một số lan rừng ,vanda treo , hài ,dentrobium ...

* thường khi nụ hoa đã xé bao ra ngoài thì có hy vong thành công 90%là hoa sẻ nở bình
thường ...chúc các bạn thành công ..cám ơn đã quan tâm ,mong đóng góp thêm cho hoàn
thiện ,../.

5. CHO CATTLEYA :phát hoa tứ diện !

Cho Cattleya trổ hoa là một chuyện tuy hơi khó hơn những loại lan khác ,nhưng vẩn có thể
làm được ,hơn thế nếu muốn có chậu cattleya có phát hoa tứ diện là chuyện làm không hề
đơn giản đối với người chơi lan nghiệp dư ;ngoài những kỹ thuật thông thương đã áp dụng
,người chơi nếu muốn tạo được chậu lan có phát hoa tứ diện cần phải có những điều kiện
sau :
-phải có chậu lan đạt trên 20 giả hành và đã phân ít nhất là 4 hướng ,cây đang phát triển ổn
định đạt yêu cầu các thông số kỹ thuật có thể cho hoa theo yeu cầu ;thông thường cây có
khuynh hướng phát triển về một hướng có ánh sáng có khi mọc leo ra khỏi chậu , muốn cho

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 44
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

cây phát triển đồng loạt 4 hướng ta phải thương xuyên xoay chiều chậu lan theo một chu kỳ
ổn định cho hướng chiếu sáng nhận đều bốn phía chậu ( có thể dùng ánh sáng nhân tạo để
tạo sáng 4 phía )

- phải cắt các chồi mới mọc trước để đợi cho các hướng có chồi mới đồng loạt trong thời
gian thích hợp ,như vậy ta mới cho trổ cùng lúc được !và phải là những chậu lan đã cho hoa
,được trồng lâu trong vườn nhà nên ta đã xác định thời điểm ra hoa ,như vậy giúp ta dễ dàng
và hiệu quả hơn .

-trong công nghiệp ,người ta dùng thuốc kích thích cho cây ra hoa , nhưng với chúng ta vì
ảnh hương đến môi trường nên không cần thiết phải dùng đến (khoảng thập niên 70 về trước
không có thuốc phân kích thích cây phát triển và cây cho hoa thì sao??)!!,ngoài những
phương pháp thông thường đã viết ở trên ,khi các hướng đã có giả hành mang "lưởi mèo"
hoa đủ sức cho hoa (lưởi mèo ra khỏi bao ,giả hành đã trương thành và ngưng phát triển )
,muốn cho hoa trổ đồng loạt ta dùng phương pháp tạo "thương tích trên cây lan" bằng hai
cách : cắt bỏ chồi cây non mới mọc tiếp để chận đứng cây phát triển giả hành mới (nếu có )
, phân thân cây lan ra thành nhiều đơn vị (5-6 giả hành) phân đều cho các hướng ,người ta
đã chứng mình rằng khi cây bị thương tích ,các màng tế bào bị vở và thoát ra các enzym
(lipaz,lipoxygenaz..và màng tế bào) các chất trên tổng hợp tạo ra một axít jasmonic ,hay đôi
khi là axít abscisic các chất nầy có trong tượng hoa và kích thích cây phát dục ra hoa
,phương pháp nầy đã được tiền nhân chúng ta áp dụng từ xưa qua kinh nghiệm trong kích
hoa khi trồng hoa lan và cho các loại cây ăn trái như cây mít ,cây sung ..v.v.(dùng dao băm
chặt trên thân cho chảy mủ ) , nghệ nhân hoa kiểng cắt sữa cây mai chiếu thuỷ và có thể lặt
lá trước thời gian cần thiết (bonsai kiểng cổ ) sau đó cây có hoa đồng loạt và nhiều hơn
thông thường ;,phương pháp lặt lá mai vàng ,cây hoa đào ..củng nằm trong cách nầy !! cây
cattleya khi tách chiết thường có hoa sau đó củng nằm trong ý nầy ! Các bác thân mến ,
mình xin leo lề mộtchút bàn về mai vàng cho hoa đúng tết ,thường thì phải lặt lá mai trong
thời gian qui định trước tết âm lịch ( tuỳ nơi tuỳ vùng có khác ) ,có điều muốn nói ở đây là
vào những năm nhuần âm lịch hay thời tiết bất thường ,cây mai vàng thường rụng lá sớm và
trổ hoa trước tết , muốn khắc phục điều nầy trước đây người ta dùng phương pháp cắt tỉa
cành vào tháng 5 năm âm lịcch nhằm tạo bộ lá mới cho cây mai đủ sức chịu đựng đến cuối
năm vẩn còn xanh tốt đến khi lặt lá !!

Việc xoay chiều liên tục cho hoa trổ tứ diện nhiều khi củng là thảm hoạ vì có khi không
được tứ ,tam,nhị mà không còn diện nào ??vì phương pháp nầy thường làm thối mầm hoa
,nên dùng các cây cattleya loại siêng dể đậu hoa (những cây thuần giống đã có ở địa phương
từ lâu ,thường đời củ thì hoa thưa ,màu nhạt ,không khích ,chồng cánh như những loại đời
mới ??),nhưng xem ra chỉ với cách chiếu sáng đều bốn hướng bằng đèn thì có hiệu quả hơn
Việc cho phát hoa tam hay tứ diện nhằm tạo phong cách chơi , đòi hỏi nhiều công sức và kỷ
thuật ,có được chậu lan cattleya có hoa tứ diện là khẳng định đẳng cấp ,nghệ thuật cao và
xem là tuyệt tác! mà chúng ta theo đuổi mong hướng tới , nhưng xin nói nhỏ với các bạn
cách cho hoa nầy chỉ có tính nghệ thuật của "khách làng chơi" và tạo ra chỉ nhằm mục đích
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 45
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

xem chơi vậy thôi!! nhưng nếu muốn tham vọng cho hoa để phục vụ thi cử thì không cần
thiết phải làm như vậy cho cực "tấm thân"mà đôi khi không mang lại hiệu quả , vì ở những
nơi tổ chức thi không gian chật hẹp thì không thích ứng đâu nhé !! vài hàng góp ý ..mong
được chia sẻ ..thân

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 46
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tôi trồng và chăm sóc cho Cát Lan của tôi như thế nào
How I grow and care for my Cattleya Orchids
• Trần Mạnh - CLB HLHN (lược dịch)
To me, Cattleya orchids are among the most beautiful and fulfilling of the orchid species to grow and care
for. Their care and culture is easily learned by the beginner, and with simple growing conditions most of us
can obtain outstanding results. Adding additional Cattleya orchids to your collection is easy, since their care
and culture varies only slightly among most of the hybrids. Once you learn how to grow, bloom, and care for
Cattleya orchids, then you can easily learn to grow any other genera of orchids.

Với tôi, Cát lan nằm trong số những loài lan đẹp nhất và trọn vẹn nhất để trồng và chăm
sóc. Việc trồng và chăm sóc chúng rất dễ dàng cho những người mới chơi lan và với điều
kiện trồng hết sức đơn giản có thể cho chúng ta một kết quả tuyệt vời. Việc bổ sung Cát lan
vào bộ sưu tập hoa lan của bạn có thể thực hiện dễ dàng bởi vì việc trồng và chăm sóc
chúng chỉ khó khăn đối với một số nhỏ giống Cát lai. Chỉ cần một lần bạn tìm hiểu trồng,
cho ra hoa và chăm sóc như thế nào cho Cát lan, sau đó bạn có thể dễ dàng học trồng bất kỳ
một giống lan nào đó.
Many people have asked how I grow such beautiful orchids. While many books have been written about how
to grow and care for Cattleya orchids and other orchid species, this is how I grow mine:

Nhiều người đã hỏi làm thế nào mà tôi trồng được các cây lan đẹp như vậy. Trong khi có
nhiều cuốn sách viết về cách trồng và chăm sóc Cát lan và các loài lan khác, dưới đây là
cách trồng của tôi:
First; I HARD GROW all of my Cattleya orchids. Cattleya orchids (and other orchid species) that have been
hard grown will have bigger, brighter, sturdier blooms and the inflorescence will be stronger and not
require staking. Hard grown means that the orchid plant was not babied in any way. Temperatures were
allowed to be above the maximum and below the minimum. The orchid plants are given outside conditions to
toughen them up, and all of the orchid fertilizer they can handle. This makes them able to withstand
extremes, and it shows up in the orchid blooms. Unlike the orchid plants you normally are offered, these
Cattleya orchids have very sturdy leaves. The orchid leaf can break like a celery stick. Rarely are hard
grown Cattleya orchids such as these offered for sale.

Ban đầu, tôi cũng gặp khó khăn với tất cả các loại Cát Lan. Cát lan (và các loài lan khác)
thường khó trồng để lớn hơn, mạnh hơn, sung sức hơn và sự phát hoa trở nên mạnh mẽ hơn
và không đòi hỏi phải chăm sóc nhiều. Khó trồng tức là cây lan không tài nào mà lớn được.
Nhiệt độ cho phép ở mức tối đa và tối thiểu. Các cây lan cần nhận được các điều kiện nuôi
trồng bên ngoài trời để được rèn luyện và tất cả các loại phân bón lan chúng cần phải được
cung cấp. Điều này làm cho chúng có thể thích nghi và nó sẽ biểu hiện trên những bông hoa
lan. Không giống như những cây lan mà bạn thường mua, loài Cát lan này có lá rất cứng
cáp. Lá lan có thể chia ra giống cây cần tây. Rất hiếm cây lan khó trồng được mang bán.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 47
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Care Conditions: Điều kiện chăm sóc

Light: This is the most important factor in growing and flowering Cattleya orchids. From May though
September, I cover my growing area with 60% shade cloth. On the 1st of October, I remove the shade cloth
to increase light levels throughout the winter. This allows the orchid plants to get bright sunlight, making
sure they do not get any direct sun in the middle of the day.

Ánh sáng: Đây là nhân tố quan trọng nhất trong việc nuôi trồng và ra hoa của Cát lan. Từ
tháng 5 đến tháng 9, tôi che khu nuôi trồng với ánh sáng khoảng 60%. Vào ngày 1 tháng 10,
tôi gỡ bỏ lưới che để gia tăng mức ánh sáng trong suốt mùa đông. Điều này cho phép cây
lan nhận được ánh sáng mặt trời nhiều, hãy đảm bảo rằng cây không bị chiếu nắng trực tiếp
lúc giữa trưa.
Temperature: This ranges from 48 degrees in the winter to over 95 in the summer. The orchid plants are
open to the environment and thus can tolerate the temperature range.

Nhiệt độ: trung bình từ 48 độ F trong mùa đông đến trên 95độ F trong mùa hè. Cây lan cần
phải được để thông thoáng và chúng có thể chịu được mức nhiệt độ này.
Water: In my experience, more orchids are killed by over watering than from lack of water. Mature Cattleya
orchids need to dry out thoroughly before being watered again. From about October 1st through May, I
water once a week. From May though September, I water twice a week. Please note; in both May and
September, I use a bamboo skewer to check before watering. I pick an average pot, push a dry bamboo
skewer into the middle, and let it set for 10 seconds. I then pull it out and touch my cheek with it. If the
skewer is cool to the touch, I wait a day before watering. This method is not of my own invention, but one of
the many things that I have learned on the Internet.

Tưới nước: Kinh nghiệm tưới nước của tôi, lan bị chết vì tưới nhiều hơn là chết vì thiếu
nước. Cát lan cần phải được khô trước khi tưới trở lại. Từ khoảng 1 tháng 10 đến tháng 5,
tôi tưới mỗi tuần 1 lần. Từ tháng 5 đến tháng 9, tôi tưới 2 lần 1 tuần. Xin hãy ghi nhớ: trong
cả tháng 5 và tháng 9, tôi dùng một cái que tre để kiểm tra trước khi tưới. Tôi chọn ra một
chậu vừa phải, nhét que tre khô vào giữa và để nó đấy trong vòng 10 giây. Sau đó tôi rút nó
ra và dùng ngón tay kiểm tra nó. Nếu sờ vào que tre cảm thấy mát, tôi đợi một ngày trước
khi tưới. Đây là cách làm không phải của tôi, nhưng đó là một trong những mẹo mà tôi đã
học được trên Internet.
Fertilizer: I am currently using Peter's 20-20-20 with micro-nutrients. When new growth is developing, I
fertilize ½ strength (1 teaspoon of Peter's per gal) each time I water. I also water with just plain water once
a month to flush out excess fertilizer salts.When I remove the shade cloth, I reduce my watering, still
continuing to fertilize once every two weeks for the winter. Twice a year, I water with Epson Salts at a
mixture of 1 tablespoon per gallon of water (it adds magnesium to the soil-less mixes that we all use). If you
can find a fertilizer with calmag in it, then don't add the Epson Salts.

Phân bón: Tôi hiện đang dùng loại phân Peter 20-20-20 với các nguyên tố vi lượng. Khi
giả hành mới phát triển, tôi bón ½ liều lượng (1 muỗng cà phê cho khoảng 2 lít nước) mỗi
khi tôi tưới nước. Tôi cũng tưới nước bằng nước xả mỗi tháng một lần để tẩy sạch muối do
phân đọng lại.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 48
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Khi tôi gỡ bó lưới che, tôi giảm bớt lượng nước tưới, vẫn dùng phân bón mỗi một hoặc hai
tuần trong mùa đông.

Một năm 2 lần, tôi tưới với chất xả muối liềulượng 1 muỗng cho 2 lít nước (nó bổ sung ma-
giê cho hỗn hợp chất trồng mà chúng ta sử dụng). Nếu bạn có thể tìm được loại phân bón
với calmag trong đó, thì bạn không phải bổ sung Epson Salts nữa.
Potting: The mix I use is 5 parts medium bark, 2 parts sponge rock, 2 part coconut chips, and 1 part
charcoal. This mix works very well for my growing conditions. As a general rule, I re-pot newly purchased
orchids even if they come from a reputable dealer.

I hope this answers most of your questions. Please feel free to email me. Even if you haven't purchased from
me, I will more than happily help you out.

Best Regards,

Trồng: giá thể trồng tôi sử dụng 5 phần vỏ thông vừa, 2 phần dớn cọng, 2 phần vụn xơ dừa
và 1 phần than củi. Đây là chất trồng rất tốt cho điều kiện nuôi trồng của tôi. Như một quy
luật chung, tôi thay chậu lan mới được mua nếu nó được cung cấp bởi một cửa hàng uy tín.

Tôi hy vọng rằng đây là câu trả lời cho hầu hết mọi câu hỏi. Hãy đừng ngần ngại gởi email
cho tôi. Thậm chí nếu bạn không mua lan của tôi, Tôi sẽ vui hơn nếu được giúp bạn.

Chúc tốt đẹp nhất!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 49
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CATTLEYA RA HOA?

How to bloom Cattleya orchids?


• TRẦN MẠNH - Lược dịch
What a question? There seem to be as many opinions on how to do this, as there are types of cattleyas. What
we need to do is simplify the process to enjoy our hobby more and stress over our plants less. Think of
orchids as weeds, and believe me they are weeds in a lot of areas around the world. In Florida, they grow
along the roads, in trees, and in the swamps.

Câu hỏi gì vậy? Dường như có nhiều ý kiến về việc làm thế nào để thực hiện điều này, cũng
như có nhiều loại lan Cattleya. Cái mà chúng tôi cần phải làm là đơn giản hoá quá trình
chăm sóc để thoả mãn thú vui của chúng tôi và sự suy kiệt cây phải giảm bớt. Hãy coi lan
như cỏ, và hãy tin tôi chúng là cỏ ở trong một vùng thế giới quanh ta. Tại Florida, chúng
được trồng trải dài trên đường, trên cây, và trên các đầm lầy.
Your conditions are not mine, and my growing conditions are not yours. My neighbor just 100 feet away
from my orchid growing area does not have all of the same conditions as I have for my orchids. He may
water his orchids more often, have a tree shade his growing area, use rain water, or just ignore his orchid
plants more than I do mine. There are basic growing conditions that must be met for the orchid plants to
survive.

Các điều kiện nuôi trồng của bạn không giống như của tôi, và điều kiện nuôi trồng của tôi
cũng chẳng giống bạn. Ông hàng xóm của tôi cách có 100 feet đường từ khu vực trồng lan
của tôi nhưng không có các điều kiện nuôi trồng giống như khu vực nuôi trồng lan của tôi.
Ông ta có thể tưới cho lan của ông ta thường xuyên hơn, có một cây xanh để che khu vực
trồng lan của ông ta, dùng nước mưa, hoặc bỏ qua việc số lan nhà ông ta nhiều hơn số lan
mà tôi có. Các điều kiện nuôi trồng cơ bản là cần phải đảm bảo cho cây lan có thể tồn tại

To begin, sit down and really take the time to inspect your orchid plants. They will tell you if something is
wrong or missing. Look at the leaves. Are they dark green (almost black), or light green (almost lemon
yellow)? Check for stiffness, curling, pleats, wrinkles, spots, and brown tips. Now look at the pseudobulbs.
Are they plumb, twisted, shriveling, deeply creased, weak, with a dry covering or still green? Look at the
roots. Are there new roots, roots over the edge of the pot, soft brown mushy-looking roots? Now look at the
rhizome for insect damage, dried covering, and brown areas. Check to see if the orchid plant is above or
below the growing media.

Trước tiên, hãy ngồi xuống và thực sự bỏ thời gian ra để kiểm tra cây lan của bạn. Chúng sẽ
nói cho bạn biết nó cần cái gì. Xem lá cây. Lá có màu xanh thẫm (gần như đen), hoặc xanh
sáng (tựa như màu vàng chanh)? Kiểm tra xem nó cứng cáp, xoăn, nếp gấp, nếp nhăn, các
vết đốm, đốm nâu. Bây giờ hãy xem các giả hành. Nó có đứng thẳng, nhăn nhó, teo quắt,
vết nhăn sâu, yếu đuối, với các bao khô hoặc vẫn còn xanh? Xem rễ. Cây có rễ mới không,
rễ có bò ra ngoài mép chậu, rễ nhìn có màu nâu mềm không? Bây giờ xem thân rễ có bị côn
trùng phá hoại không, các bao khô và các vùng bị màu nâu. Kiểm tra để xem nếu cây lan ở
bên trên hay bên dưới chất trồng.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 50
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A weak, sick plant may still bloom. That is because it is trying to propagate and form seeds before it dies.
Therefore, it does not matter if the orchid plant has bloomed or not. Each plant should be inspected for
health. Healthy plants will produce more blooms that are bigger, brighter, and have better shape than plants
grown in poor conditions.

Một cây lan yếu hoặc bệnh vẫn có thể trổ hoa. Điều này là do nó đang cố gắng để duy trì nòi
giống trước khi chết. Vì vậy, không quan trọng nếu như cây lan có trổ hoa hay không. Mỗi
cây lan cần phải được kiểm tra sức khoẻ. Các cây khoẻ mạnh sẽ cho ra hoa lớn hơn, sáng
màu hơn và có hình dáng đẹp hơn so với các cây được trồng trong các điều kiện kém.

Light: ánh sáng


Cattleyas on the whole need bright light to be able to bloom to their fullest potential. You must take several
things into account for the correct light. Time of year is very important. During the late fall, winter, and
early spring, my cattleyas get full sun, with only a translucent plastic cover protecting them from the direct
sun. At this time of year, the sun's rays are not as intense and the added light allows the cattleyas to flourish.
During late spring, summer, and early fall, they need added shade from the intense sun. I use Aluminet 60%
in the greenhouse during this time. Aluminet also helps control heating and cooling in the greenhouse. To
determine if you are getting the right amount of sun, inspect plants that you have had in the same spot at
least 3 months. If the color is dark green, then there is too much shade. If color is light green (almost lemon
yellow), then they are getting too much sun. If the leaves are stiff and resistant to bending, then they are
okay. If they are soft and bend easily then they need light, water, or fertilizer.

Tất cả các loại Cát Lan đều cần phải có ánh sáng đầy đủ để ra hoa đúng tiềm năng của
chúng. Bạn phải làm vài việc để xác định đúng mức ánh sáng cần thiết. Thời kỳ trong năm
là rất quan trọng. Suốt từ cuối mùa thu, trong mùa đông và đầu mùa xuân, các cây cattleya
của tôi nhận được ánh sáng mặt trời đầy đủ, với chỉ một tấm nhựa mờ che bên trên để tránh
ánh nắng trực tiếp. Tại thời điểm này trong năm, ánh sáng mặt trời không mạnh mẽ và cần
tăng cường ánh sáng thêm cho Cát lan để chúng phát triển. Cuối xuân, mùa hè và đầu thu,
chúng cần phải được che bớt ánh nắng mặt trời. Tôi dùng Alumnet 60% trong nhà kính suốt
thời gian này. Aluminet cũng có thể giúp kiểm soát nhiệt độ và làm mát nhà kính. Để xác
định đúng lượng ánh sáng cung cấp cho cây bạn cân phải kiểm tra các cây mà bạn có ở cùng
một chỗ trong ít nhất là 3 tháng. Nếu lá có màu xanh tẫm, chúng bị thiếu sáng. Nếu màu
xanh sáng (như màu vàng chanh), cây thừa sáng. Nếu lá cứng cáp và dựng đứng là tốt. Nếu
lá mềm và căng chúng cần thêm ánh sáng, nước và phân bón.

Water: Nước tưới


Rain water is best... then well water... then "Reverse Osmosis" water... and last is city water. Rain water has
many beneficial elements that are not in the other three. Cattleyas need to dry out before the next watering.
It is true that more cattleyas are killed from over watering than under watering. The pseudobulbs may
become very shriveled when under watered, but with soaking, they can re-hydrate and be just fine. If the
leaves are wrinkled like old skin, this may indicate a root problem, not a watering problem. It is important to
understand that moisture is measured at or near the center of the pot - not on top of the pot. A bamboo
skewer works well and is very cheap. Run your fingers down the bamboo and you will feel how smooth it is
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 51
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

to the touch. Now insert it into the center of the pot for a few seconds (about 10). Remove it and run your
fingers down the bamboo again. It there is moisture in the center of the pot, the bamboo will be rough and
have resistance to your fingers sliding down the bamboo. Do not water if your plants already have moisture.
One side note - you do not have to test each pot. One small, one medium, and one large pot should be
enough to let you know if you need to water. Small pots dry out faster than large pots.

Nước mưa là tốt nhất, sau đó là nước sạch, tiếp đến là nước “Reverse Osmosiss” ….và cuối
cùng là nước máy. Nước mưa có nhiều tác dụng mà 3 thứ kia không có. Cattleya cần phải
khô hoàn toàn trước khi tưới tiếp. Sự thật là các cây Cattleya bị chết do tưới quá nhiều hơn
là thiếu nước. Các giả hành có thể trở nên rất nhăn nheo teo tóp khi ít tưới, nhưng với việc
tưới đẫm chúng có thể căng trở lại và phát triển tiếp. Nếu như mặt lá bị nhăn, đó có thể chỉ
ra rễ cây có vấn đề, không phải vấn đề tưới nước. Điều quan trọng là bạn phải biết được độ
ẩm tại giữa chậu chứ không phải là độ ẩm trên miệng chậu. Dùng một que tre để kiểm tra
rất tốt và rẻ. Đưa ngón tay của bạn xuống dưới que tre bạn sẽ cảm nhận được tình trạng của
que tre nơi đầu ngòn tay. Bây giờ nhét que tre vào giữa chậu và để khoảng vài giây (khoảng
10 giây). Rút ra và sờ lại vào que tre. Nó sẽ thể hiện độ ẩm ở giữa chậu, que tre sẽ nhám và
cản ngón tay bạn trượt xuống. Đừng có tưới nước nếu cây vẫn còn ẩm. Một lưu ý nữa là
không cần phải kiểm tra từng chậu. Một chậu nhỏ, một chậu vừa và một chậu lớn là đủ để
bạn biết được nếu bạn cần tưới nước. Chậu nhỏ sẽ nhanh khô hơn chậu lớn.

Media: Chất trồng


Use what is available to you. There are as many different mixes as there are master growers. What is needed
is for the roots to get air, dry out between watering, and not stay wet too long. If your media does not dry out
in 5 to 7 days then it is probably too water retentive. On the other hand, if your media stays wet 3 to 4 days,
you are going to rot your roots. Notice that there is a difference between damp and wet. If you grow in pure
rock you may need to water every other day.

Dùng những gì sẵn có cho bạn. Có nhiều hỗn hợp trồng khác nhau tuỳ theo mỗi người thợ
làm vườn. chất trồng cần phải đảm bảo cho rễ có không khí, khô giữa 2 lần tưới và không
được ẩm ướt quá lâu. Nếu chất trồng của bạn không khô sau 5 đến 7 ngày thì chắc chắn
chắn nó có khả năng ngậm nước. Mặt khác, nếu chất trồng của bạn vẫn đẫm nước từ 3-4
ngày, bạn đang làm thối rễ cây của bạn. Lưu ý rằng có một sự khác biệt giữa ẩm và đẫm
nước. Nếu bạn trồng hoàn toàn bằng đá bạn có thể cần phải tưới nước mỗi ngày một kiểu.
Food: Thức ăn
I've always been told: water first and then feed. But, when you think about it, this does not necessarily make
sense. Orchid roots are like sponges - they take up water and when they are saturated, they will not take up
any more water. If you've already saturated the roots with water, how will the roots take up any fertilizer?
The potting mix may hold some fertilizer for the plants to take up, but not much.
Tôi thường nghe: tưới nước trước, cho ăn sau. Nhưng khi bạn suy nghĩ về nó, điều này
không nhất thiết phải như vậy. Rễ lan cũng giống như các loài sống phụ sinh – chúng hút
nước và sau đó nó no nê, chúng sẽ không hút thêm tí nước nào nữa. Nếu nó no rồi thì làm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 52
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

sao mà nó hấp thụ phân bón được? Chất trồng có thể giữ lại một chút phân bón cho cây hấp
thụ, nhưng không nhiều.
I fertilize my orchids every other watering. I use 1 teaspoon of Peter's 20-20-20 fertilizer per gallon of water,
and I don't water before doing it. Twice in the fall, I water with Epson Salt to give the plants needed
magnesium. When choosing a fertilizer, look for one that has micro nutrients. This is the main reason people
are sold on different fertilizers. They have finally found one with micro nutrients and have seen positive
differences in their plants.

Tôi bón phân cho các cây lan của tôi mỗi khi không tưới nước. Tôi dùng 1 thìa cà phê phân
Peter 20-20-20 cho khoảng 2 lít nước và tôi không tưới nước trước khi bón phân. Hai lần
trong mùa Thu, tôi tưới nước với chất xả muối để cho cây có thêm được chất Ma-giê. Khi
chọn phân bón, hãy xem chúng có các nguyên tố vi lượng không. Đây là lý do chính mà
người ta bán các loại phân khác nhau. Họ đã tìm thấy một số nguyên tố vi lượng và đã nhận
thấy cây trồng có sự phát triển khác biệt.

Humidity: Độ ẩm
I grow in open air, so when the humidity is below 50% I mist the plants. Do not mist until the water runs off
the plant, because this is called watering - not misting. I spray the floor very well and the evaporation
increases the humidity in the growing area.

Tôi trồng trong điều kiện thoáng, do vậy khi độ ẩm xuống dưới 50% tôi phung sương cho
cây. Đừng phun sương cho đến khi nước chảy ra cây, bởi vì đó được gọi là tưới nước chứ
không phải phun sương. Tôi phun trên nền và sự bốc hơi làm gia tăng độ ẩm cho khu vực
nuôi trồng.

Sheaths: Lưỡi mèo


DO NOT remove a dried bud sheath unless you are absolutely positive it will not bloom. Some
Cattleyas,especially the late winter/early spring bloomers naturally produce and bloom from dry bud
sheaths. The green sheaths are produced on the new growth the summer before, dry during the winter, and
produce a bloom spike from the dry sheath between December and February. Examples of these species
include C. skinneri, trianei, aurantiaca, guttata, labiata, mossiae, percivaliana, mendelii and schroderae.
Likewise, some Cattleyas do not need a sheath to bloom. The sheath is to protect the developing buds.
Removing it may cost you blooms. I have removed what I thought was as an old dried sheath to find new
buds just forming, but they did not survive my foolishness.

Đừng bỏ đi các lưỡi mèo khô trừ khi bạn hoàn toàn chắc chắn rằng nó sẽ không ra hoa. Một
vài giống Cattleya, đặc biệt là cuối đông, đầu xuân sẽ ra hoa từ các lưỡi mèo khô. Lưỡi mèo
xanh sinh ra từ các giả hành mới vào mùa hè trước đó, khô lại trong mùa đông và sẽ sinh
hoa từ lưỡi mèo khô khoảng giữa tháng 10 và tháng 2. Chẳng hạn các loại gồm:
Catt.skinneri, trianei, aurantiaca, guttata, labiata, mossiae, percivaliana, mendelii and
schroderae. Tương tự, một số giống cattleya không cần có lưỡi mèo mới cho hoa. Lưỡi mèo
bảo vệ cho sự phát triển của chồi nụ. Bỏ chúng đi có thể làm mất công sức của bạn chăm
cây ra hoa đấy. Tôi đã loại bỏ được điều mà tôi đã nghĩ rằng một cái lưỡi mèo đã khô già
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 53
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

tức là cây đã không phát triển nữa, nhưng chúng đã không tồn tại vì sự ngu ngốc của tôi.

Dividing: Chia tách


Many Cattleyas, when divided, will bloom the following cycle from the front division as long as there are 4
pseudobulbs. A back division will usually take two cycles to bloom. This means a front division may bloom in
about a year, while a back division will take two years.

Có nhiều cây Cattleya, khi chia tách, hướng đầu với 4 giả hành sẽ ra hoa trong chu kỳ sau.
Một hướng đuôi sẽ thường phải mất 2 chu kỳ mới ra hoa. Điều này có nghĩa là hướng đầu sẽ
ra hoa trong vòng 1 năm, ngược lại hướng đuôi sẽ ra hoa trong vòng 2 năm.

Moving cattleyas: Di chuyển Cattleya


When buying cattleyas, I have found that a lot of them need a growth cycle to adjust to my growing
conditions. Since I hard grow my plants, they need the time to acclimate to their new environment. Do not
worry too much if you purchased an orchid plant last year and it has not yet bloomed. Give an orchid at
least two years before you decide that it is a problem bloomer.

Please feel free to email me with your questions.

Best Regards,

Khi mua Cát lan, tôi thấy rằng có rất nhiều cây trong số chúng cần 1 chu kỳ để thích nghi
với điều kiện nuôi trồng của tôi. Từ khi mới trồng cây của tôi, chúng cần thời gian để thích
nghi với môi trường mới. Đừng quá lo lắng nếu bạn mua một cây trồng qua 1 năm mà chưa
thấy nó ra hoa. Cần phải mất 2 năm trước khi bạn khẳng định rằng nó có vấn đề về việc ra
hoa.

Đừng ngần ngại gởi email cho tôi với các câu hỏi của bạn.

Thân chào trân trọng,

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 54
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CÁT LAN - CATTLEYA


viết bởi Jon VanZile, từ trang about.com

Trần Mạnh - lược dịch


The cattleya group is known for large, showy and sometimes fragrant flowers. Some of the most stunning
orchids in cultivation are cattleyas, with huge flowers that can measure eight inches across and come in a
wide variety of colors and patterns. In the wild, there are several dozen species of cattleya, but it's unlikely
you'll find any of these at local garden centers. Because of their ease of growth and sheer beauty, cattleyas
are the most hybridized of all orchids, and there are thousands upon thousands of registered hybrids. When
shopping for a cattleya, consider an American Orchid Society–awarded clone.

Nhóm Cát lan được biết đến là một loài có hoa to, rực rỡ và ngát hương thơm. Một số trong
hầu hết các loại lan lộng lẫy được nuôi trồng là Cát lan, với độ lớn của hoa có thể đo được
trên 8 inch và với nhiều biến thể của màu sắc và khuôn mẫu. Trong tự nhiên, có vài chục
loài Cát lan, nhưng không chắc bạn sẽ có thể tìm thấy bất kỳ loại nào trong số chúng tại các
khu vườn. Bởi vì, chúng dễ trồng và hầu hết là đẹp, Cát lan là hầu hết các loại lan được lai
tạo, và có đến hàng ngàn loại Catt lai được đăng ký. Khi chọn mua Catt, hãy lưu ý đến các
dòng lai đã được giải của Hiệp hội hoa lan Mỹ.
Light:
The cattleya orchids like bright light. They can even be acclimated to some direct sunlight, although keep
from direct summer sunlight. They will not flower without plenty of light. In the right light conditions, the
leaves will be apple green. Darker leaves might indicate too little light, while yellow or brown leaves might
indicate too much direct sunlight.

Ánh sáng: Cát lan ưa sáng mạnh. Chúng thậm chí có thể thích nghi với ánh nắng trực tiếp,
dẫu vậy vẫn cần phải giữ chúng tránh ánh nắng trực tiếp của mặt trời mùa hè. Chúng sẽ
không trổ hoa nếu như không có nhiều ánh sáng. Trong điều kiện ánh sáng chuẩn, lá sẽ có
màu xanh da táo. Lá màu thẫm có thể cho biết cây thiếu sáng, trong khi lá màu vàng hoặc
vàng nâu có thể cho biết cây bị chiếu sáng trực tiếp quá nhiều.

Water: / Nước
Cattleya are sympodial orchids that grow from an underground rhizome. They typically send up new
pseudobulbs in the spring. During the growing season, water heavily, but do not allow them to sit in water.
Cut water back when the flowers begin to emerge from their sheaths--water in these sheaths will rot the
immature flowers. A well-watered cattleya will have fat lead pseudobulbs.

Cattleya thuộc loại phong lan phát triển từ thân rễ ngầm. Đặc trưng của chúng là tạo các giả
hành mới trong chồi. Trong suốt mùa phát triển, nước cần phải nhiều nhưng không được để
chúng sũng nước. Giảm lượng nước tưới khi hoa bắt đầu nhú ra từ các bao hoa của chúng
(mèo) - nước trong lưỡi mèo sẽ làm thối nụ hoa. Tưới nước tốt cây Cattleya sẽ có những giả
hành mập mạp.

Fertilizer: / Phân bón


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 55
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

During the growing season, fertilize with a weak orchid fertilizer weekly (weakly weekly, as the growers
say). During the rest period, fertilizer every other week.

Suốt mùa phát triển, bón phân với lượng nhỏ phân bón lan hàng tuần ( hàng tuần liên tục,
tựa như người trồng nói). Suốt thời kỳ nghỉ ngơi, vài tuần mới bón phân.

Blooming: / Ra hoa
Most cattleya produce one new flush of growth annually, and each new pseudobulb should produce flowers
that same growing season, often in late summer or winter. Some of the hybrids might produce two blooms
annually. When a plant goes into flower, reduce watering to avoid accidentally rotting the flowers. Emerging
cattleya flowers are protected by a thin sheath that emerges from the center of the leaf.

Hầu hết Cattleya hàng năm cho ra một chồi mới mỗi thân, và mỗi giả hành mới có thể cho
hoa cùng mùa phát triển, đôi khi vào cuối hè hoặc mùa đông. Một vài giống lai có thể cho 2
lần hoa mỗi năm. Khi cây trổ hoa, giảm bớt lượng nước tưới để tránh tình trạng vô tình làm
thối hoa. Lưỡi mèo của cây cattleya được bảo vệ bởi một vỏ mỏng mà bao bọc từ trung tâm
của lá.

Potting and repotting: /Trồng và thay chậu


Cattleya grow by means of a branching, creeping rhizome with thick, clinging roots. Repotting is stressful,
and a plant will usually take a season to recover, so only repot when necessary. They will do well in most
orchid mixes, including pink bark, clay pellets, perlite, charcoal, or any well-draining medium. When
repotting a cattleya, make sure there is enough room for the rhizome to produce at least two new
pseudobulbs before it hits the edge of the pot. Typically, repotting is done in spring, at the beginning of the
growing season. Cattleya can also be slab-mounted on tree fern or logs.

Cattleya sinh trưởng bằng cách đẻ nhánh, dần dần thân rễ dày, rễ bám. Thay chậu là gây ra
sốc cho cây, và một cây sẽ thường mất cả năm mới hồi phục, vì vậy chỉ thay chậu khi thật
cần thiết. Chúng sẽ sinh trưởng tốt trong hầu hết các hỗn hợp trồng lan, bao gồm vỏ cây, sỏi
nhẹ, đá bọt, than củi hoặc bất kỳ chất trồng nào thoát nước tốt. Khi thay chậu Catt, cần đảm
bảo có đủ chỗ cho thân của chúng có thể lớn them 2 giả hành mới trước khi chúng chạm
miệng chậu. Thông thường, thay chậu vào mùa xuân, lúc bắt đầu vào mùa phát triển. Ngoài
ra, Cattleya có thể được trồng trên bảng dớn hoặc gốc cây.

Grower's Tips: Mẹo của người trồng Cát lan


Cattleya are not difficult plants, and their flowers are incredibly rewarding. Depending on the species, they
may produce just a few showy flowers or bunches of smaller, waxy flowers. Not all cattleya flowers are
fragrant, so ask your grower if that's a priority. The biggest mistake most people make with cattleyas is not
supplying enough light for the plant to bloom well and/or overwatering. Watch the pseudobulbs—a plump
lead pseudobulb indicates a well-hydrated plant.

Cattleya không phải là một cây khó trồng, và hoa của chúng thật đáng để thưởng thức. Tuỳ
thuộc vào từng loại, chúng có thể cho một vài hoa rực rỡ hoặc một chùm của các bông hoa
nhỏ hơn, hoa xếp khít vào nhau. Không phải tất cả các loại Cattleya đều thơm, do vậy hãy
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 56
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

hỏi người trồng nếu đó là một yêu cầu của bạn. Sai lầm lớn nhất của hầu hết người trồng
Cattleya là không cung cấp đủ ánh sáng cho cây để cây ra hoa tốt và/hoặc tưới quá nhiều
nước. Xem các giả hành - một giả hành bụ bẫm cho ta biết đó là một cây khoẻ.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 57
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KÍCH HOA CHO CATTLEYA


• Tuấn Kiệt- TP Huế

Cattleya đến tuổi trưởng thành, sung mãn , nếu không kích vẫn có thể đậu hoa. Tuy nhiên
xác suất sẽ không cao so với việc kích hoa và thường bị nhảy chồi con như trường hợp kích
muộn. Nếu kích sớm thì khả năng đậu hoa sẽ cao hơn nhưng ảnh hưởng đến quá trình phát
triển của cây trồng.Vấn đề này, mình không dám quả quyết kích như thế nào là trúng thời
điểm, nhưng qua thực tế nuôi trồng, mình xin phép được nêu lên những gì mà hiện nay
mình đang thực hiện. Đa số cattleya đều nở hoa theo mùa, mình liệt kê những dòng đại diện
để các bạn tiện theo dõi :

- Dòng Chialin : thường nở hoa vào mùa xuân và mùa đông ( riêng cây Tân thị ngoài mùa
đông và xuân, còn có thể nở hoa vào mùa hạ )

- Dòng Blc. Sanyang Ruby : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.

-Dòng Pot. Sally Taylor : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.

- Dòng Chunyeah : dòng này thì phức tạp hơn. Blc. Chunyeah No1, Cu#10, Cu#15 nở hoa
vào mùa xuân, mùa thu và cả mùa đông, nhưng Blc. Chunyeah #8 chỉ nở hoa vào mùa xuân
và mùa đông, còn Blc. Chunyeah # 17 nở hoa vào mùa thu...

- Dòng Shinfong Luohyang : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.

- Dòng trắng như Bạch ngọc, Lc. Orglades, Grand, Lc. Longriver compton nở hoa vào mùa
xuân và mùa đông. Cây Kim tinh và bạch ngọc còn nở hoa vào mùa thu.

- Dòng xanh như Blc.Ports of Paradise, vua mèo... : nở hoa vào mùa xuân, mùa thu và mùa
đông.

- Dòng tím như Lc. Pamela, Blc.Seto, Blc. Pink Emperor, Blc. King of Taiwan...: nở hoa
vào mùa xuân và mùa thu ( cây Đại tân 1 còn nở hoa vào mùa thu )

....................
Vì vậy trước hết nên phân loại cây theo các kích cỡ ( mô con, cây bắt đầu trưởng thành và
cây trưởng thành sung mãn...), cây thuộc các dòng đỏ, vàng, tím, xanh...treo vào từng khu
vực riêng để dễ dàng trong việc chăm sóc và kích hoa. Các bạn để ý ở Huế, những cây có
hoa nở vào mùa thu đến đầu mùa đông, nghĩa là chồi con bắt đầu nảy mầm từ giữa mùa
xuân đến mùa hạ, thường xảy ra hiện tượng giả hành chưa kịp đứng tép đã mọc chồi con
mới.Các giả hành phát triển trong giai đoạn này rất tốt. Vì vậy để hạn chế hiện tượng nhảy
chồi con làm ảnh hưởng đến chất lượng hoa ( chỉ là hạn chế thôi nghen, chứ không phải
tuyệt đối 100% ), mình thường kích hoa khi chồi con khoảng 8-10cm vào mùa này.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 58
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vào mùa đông cây phát triển chậm, hiếm khi nhảy chồi con. Vì vậy những cây có hoa nở
vào cuối mùa đông và mùa xuân, mình thường kích hoa khi ngọn lá bắt đầu hé mở.
Với việc kích hoa như vậy, mình thấy số lượng cây đậu hoa ở trong vườn cũng tương đối,
giả hành phát triển bình thường, ít có dấu hiệu suy thoái.

Kích như thế nào ? có lẽ phân bón NPK dùng để kích hoa thì bạn nào cũng biết, nhưng các
bạn nên chú ý về chế độ tưới nước và ánh sáng. Mình thường làm như thế này (Vì đã
khoanh vùng nên thao tác cũng đơn giản). Trước khi dùng phân kích hoa, mình che thêm
một ít lưới trên giàn (chỉ vài dong lưới, chứ không phải nguyên mảng ), không tưới nước
một ngày, sau đó số lần tưới nước chỉ 1/2 so với bình thường. Ba ngày sau tháo các dong
lưới đó ra và bắt đầu tưới phân kích hoa liên tục hai - ba lần trong hai đến ba tuần với liều
lượng một muỗng cà phê cho bình xịt 8 lít. Tiếp đến là phân NPK 20-20-20. Rồi lập lại như
cũ. Khi nụ hoa cao 2-3 phân thì chỉ dùng 1/2 muỗng café phân NPK 6-30-30, 20-20-20 cho
8 lít nước và xen kẽ thêm hai lần phân rong biển cho hoa thắm. Vào mùa hoa, mình thường
tưới thuốc tím ( 1g/4lít nước ) và MgSO4 ( một muỗng súp/4lítnước ). Lúc đầu mình sử
dụng hai loại này với mục đích chỉ để phòng bệnh và xả muối, nhưng sau này đọc một số tài
liệu thấy chúng cũng có tác dụng trong việc kích hoa. Cách đây hai năm mình có chia sẻ với
bác H về cách dùng thuốc tím và MgSO4. Bác đã áp dụng và kết quả rất tốt. Mặc dầu vườn
của bác rất thiếu sáng nhưng vào mùa hoa thì...hong có chổ để mà treo (hihihi... vì phải trốn
mưa đó các bạn ).

Nhân đây mình cũng xin nói thêm về việc kích hoa cho trúng Tết và trổ nhiều bông cùng
một lúc. ( Những vườn chỉ dăm chậu và chậu nhỏ thì sẽ không tài nào thực hiện được điều
này ).
Trước hết các bạn chú ý ở Huế hoa nở vào dịp Tết thường phải trải qua một mùa lạnh, nên
từ khi nẩy mầm cho đến khi hoa nở cũng phải mất 4,5-5,5 tháng. Vì vậy vào khoảng giữa
tháng 7 Âm lịch, chọn trong vườn mình những cây sắp sửa hoặc đã đứng tép và có mùa hoa
đúng vào dịp Tết Nguyên đán, chuyển vào một khu vực riêng. Tưới Atonik 1-3 lần liên tục (
một tuần/lần ) để đánh thức mắt ngủ. Khi thấy mắt ngủ bung chồi hoặc đã sử dụng đến lần
thứ 3 mà nó vẫn ngủ thì ngưng sử dụng. Đến cuối tháng 7 âm lịch lại chọn tất cả những cây
vừa mới nẩy mầm hoặc mầm cao khoảng 1 phân tập trung về một chổ, sử dụng quy trình
kích hoa như đã nêu trên. Đối với Cattleya bạn có thể điều chỉnh việc nở hoa trước, sau một
tuần thông qua việc tăng, giảm ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm. Muốn nở sớm thì tăng các yếu
tố trên, muốn nở muộn thì ngược lại. Để cho hoa to, phẳng thì nên điều chỉnh các yếu tố
trên theo chiều nở muộn.

Sử dụng đúng quy trình trên, nhưng đến Tết vẫn không có hoa, để khoe với bạn bè hàng
xóm, xin các bạn đừng hỏi tại sao nghen. Cái gì cũng có tính tương đối. Việc làm trên chỉ
tăng thêm tỉ lệ đậu hoa, chứ xác suất 100% thì... bó tay. Trồng một vài chậu thì không thể
nhưng trồng khoảng năm ba chục chậu thì có thể đấy các bạn ạ! Các bạn hãy cố gắng phát
triển về số lượng đi nhé. Chúc các bạn biến ước mơ thành hiện thực.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 59
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hỏi đáp về trồng lan Cattleya


• TRẦN MẠNH - Tổng hợp

Qua nghiên cứu một số tài liệu và qua sự trao đổi học hỏi trên mạng về lan Cattleya. Xin
tổng hợp lại tư liệu này để chia sẻ cùng những người yêu lan. Tài liệu này xin được trình
bày dưới dạng Hỏi -Đáp. Các câu giải đáp do anh Đoàn Bá Thuận (TP Trà Vinh) thực hiện.

MUA LAN VÀ TÁCH CHIẾT LAN CATTLEYA

- Hỏi: Tôi mới mua 1 chậu Cattleya, xin cho biết cách chăm sóc ban đầu?

Đáp: bạn phải nên chú ý cây mới đem về chưa tách chiết còn để nguyên trong chậu,những
ngày đầu nên kiếm chổ khô thoáng ,mát để vài ngày không tưới nước để cho cây ổn định
không bị sốc và lành những vết thương do quá trinh vận chuyển gây ra ,sau đó chỉ tưới phun
sương mà thôi và khi nào chậu khô rào mới tưới lại,trong vòng một tháng đầu khong nên
tưới phân bạn yên tâm đi phân tồn lưu trong chậu dủ sức giup cây vươt qua trong thời gian
đầu(nhất là cây đài loan nếu bạn nôn nóng tưới nước và phân sớm cây dễ bi hư thúi).

- Hỏi: Tôi phải làm gì với những khóm lan Cattleya mới tách?

Đáp: những cây mới tách chiết sau khi trét vết cắt( tốt nhất bít vết cắt bằng sơn móng
tay,bằng sơn thường hoặc keo chống thấm trong xây dựng càng tốt vì khô lại sẻ có màu
trong tương đồng cây lan,),sau khi để khô khoảng ba ngày bạn có thể đem trồng cho hứng
ánh sáng ban mai tới chín giờ,nhưng không nên để mắc mưa,va phải nhớ cây tách chiết
không được tưới phân cho dến khi rễ đã bám chậu,chỉ dươc tưới nước và chất kích thích ra
rể,mình ưa thích xài B1 thái(CHAI XANH CÓ CHỨA CHẤT KÍCH THÍCH TĂNG
TRƯỞNG) thường thì sau khi trồng vào chậu lần tưới nước đầu tiên bao giờ mình củng pha
B1 thái NỒNG ĐỘ 1CC /MỘT LÍT NƯỚC,những ngày sau tưới nước thường,sau đó ba
ngày lại tưới B1 một lần ,rồi tưới nước,cho dến khi ra rể thì tưới thêm B1 một lần nửa thì
ngưng lại,chỉ tưới phân khi rễ đã bám chậu,và khi tưới phân thì lần tưới đầu chỉ bằng nửa
nồng độ khuyến cáo,tưới như vậy trong ba lần.tưới phân thì một tuần một lần,nếu cây đã
khoẻ mạnh có thể tuần hai lần,B1thái có thể mọt tháng tưới một lần không sao hết ,đây hoàn
toàn là những kinh nghiệm thực tế của mình.

- Hỏi: Cây mô mới mua về em thay chậu liền, tưới nước hàng ngày không biết có bị
úng rễ không?

Đáp: cây mô mua về thay chậu liền củng tốt ,nhưng nguyên tắc là để chổ thoáng mát không
tưới nước ba ngày đến bốn ngày sau đó tưới lai b1ba ngày lần những lần khác tưới nước,chỉ
phun sương mà thôi ,b1 chỉ tưới khoảng ba lần,những lần sau áp dụng khi khô ráo hẳn hãy
tưới nước lại,đem về tưới liền lan dể bị úng nước,bệnh và sốc mà chết.

- Hỏi: Xin cho biết cách tách chiết Cattleya ?


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 60
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1) chuẩn bị chất trồng: giới thiệu hai loại phổ biến


* than: than đập nhỏ nếu chia dược ba cở càng tốt cục lớn,cục trung và cục nhỏ,sau đó nếu
bạn là người kiên nhẫn bạn đem than đi ngâm cho đến khi chìm hẳn xuống nước thì bắt dầu
trồng lan được rồi( ngâm như vậy khi trồng rễ mới bám tốt không thụt đầu rễ,còn nếu muốn
trồng liền thì bạn phải đem luộc một lần để sôi chừng mười lăm phút,sau đó để một đêm
,sáng hôm sau,xả lại bằng nước lạnh ba lần là trồng được rồi
*dớn cọng loại 35.000$/kg:chỉ cần ngâm một đêm,sáng xả lại ba nước phơi khô rồi đem
trồng,riêng với mình thì không cần phơi khô trồng luôn củng được

2)chậu :mình thì trồng hai loại chậu chậu nhựa và chậu đất,nhưng hiện tại thì ưa thích chậu
nhựa hơn vì khi thay chậu ít tổn thương bộ rễ,chậu đất giữ nước tốt hơn,nếu môi trường
tương đối mát nên chọn chậu nhựa,nếu môi trường nóng hơn,thì nên chọn chậu đất, chậu chỉ
cần rửa sạch phơi khô là trồng được rồi không cần luộc chậu

3) tách chiết: theo sách vở thì trồng lan tách chiết tốt nhất là vào đầu mùa mưa,tuy nhiên do
sinh trưởng của mổi cây khác nhau nên tốt nhất là khi nào bạn thấy giả hành mọc sau cùng
ra ba đến năm rễ non là đến thời điểm tách chiết được rồi( dĩ nhiên ở đây chỉ nói cho các
bạn ít kinh nghiệm mà thôi còn chơi lâu rồi thì lúc nào củng được),khi tách chiết nên chiết ít
nhất ba giả hành không nên ít hơn,ít quá cây tách chiết dễ bị yếu chậm hồi phục,nhiều giả
hành hơn thì cây mau hồi phục hơn,nhanh ra hoa hơn,bạn có thể dùng lưỡi dao lam mới
hoặc cũ (phải khử trùng) ,hoặc kéo cắt cắt lấy ba giả hành đâm rễ non rồi,rể ra chừng một
đến hai phân là vừa,bít vết cắt bằng sơn ,sơn móng tay,keo chống thấm trong xây dựng tốt
hơn là vôi ăn trầu vì vôi có thể thấm nước vào vết cắt sau này.

4) sau khi gắn móc vào chậu cho than hay dớn vào ( với than thì xếp ba lớp than lớn nhất ở
dươí đáy chậu nhỏ dần lên trên,nếu không thì một loại than cunỷ không sau,nhưng kém
thẩm mỹ,dớn thì cho vào nói chung cho vào than hay dớn củng nên cách miệng chậu chừng
một đến hai phân,sau đó thì cột cây tách chiết vào bằng dây điện nhỏ hay dây nilong củng
được,theo sách cũ thì cột cây sát vào miệng chậu quay hướng phát triển sau cùng vào giữa
chậu,nhưng kinh nghiệm cho thấy thì nên cột vào khoảng một phần ba đường kính chậu là
vừa,vì sau này có khi cây không ra giả hành mới theo ý muốn,cột như vậy là vừa,nếu cây
khó đứng vững có thể làm thêm một cây kẹp phụ (cột ti tơ)đưa ra một phần ba chậu bằng
kẽm để dễ cột hơn,cây sau khi cột vững rồi kiếm chổ thoáng mát dể khô vài ba ngày ,sau đó
có thể yên tâm mang ra giàn có hai lớp lưói treo lên được rồi,lần tươí lại đầu tiên nên tươí
B1 thái( chai màu xanh) nồng độ 1cc/1lít nước,ba ngày tưói một lần B1 như thế khoảng ba
lần,nhưng lần khác tưới nước ngày một lần tuỳ theo nhiệt độ nơi mình trồng nếu mát thì một
dến hai ngày tươí một lần,nếu nóng thì một ngày lần,tuy nhiên cây mới trồng không nên
tươí nhiều quá dễ bị hư thối,chỉ khi nào rễ chui vào lớp dớn hoặc than khoang hai ba phân
thì có thể theo chế độ bình thường,chú ý không được tươí nước vào lúc trưa nắng sau mươì

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 61
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

giờ,dễ bị thối cây và rễ,tuy nhiên vào mùa mưa phải để dươí mái che ,cây tách chiết không
nên để hứng nước mưa cây dễ bị hư thúi,chúc bạn thành công.

xin bổ sung thêm một chút


* có thể tiết kiệm chất trồng bằng cách lót thêm cục mouse xốp ở đáy chậu,hoặc là đá hay
gạch ống hay gạch thẻ cũng được
*để đảm bảo cây khoẻ mạnh dễ sống ,trong vòng một tháng không nên tưới phân

*dưới đáy chậu có thể lót thêm gạch ,mouse xốp để tiết kiệm chất trồng ,đá cũng được
để cây khoẻ mạnh tỷ lệ sống cao,không nên tưới phân trong vòng một tháng đầu

- Hỏi: Tôi muốn thay chậu cho cây Cattleya mới mua về phải làm sao?

Cattleya mới nhập về:mình làm như sau,cây đaì loan đa số là chậu nhựa việc thay chậu dễ
dàng ,lấy tay bo vòng quanh chậu nhựa,bóp nhẹ xung quanh chậu,cho phần lan tách ra khỏi
chậu,sau đó nhẹ nhàng nắm lấy bốn năm giả hành(chú ý nắm phần giả hành già cứng cáp)
rút cây ra khỏi chậu,cây rút ra nếu không tách chiết thì cắt bỏ bớt phần rễ hư dập,nếu chính
giữa có dớn trắng thì rút ra hết bằng tay ,có đứt chút rễ cũng không sao đâu,toàn bộ quá
trình không cần tươí nước chỉ cần kiên nhẫn để cắt bỏ rễ hư và rút dớn ra thôi,nếu trồng lâu
có kinh nghiệm thì củng không cần rút dớn trắng ra làm gì tuy nhiên sau này phải tưới phun
sương canh nước rất cực,theo mình bạn nên rút dớn trắng ra hết,nếu là dớn cọng thì dễ dàng
hơn ,cứ mạnh dạn cắt bỏ rễ chừ lại rễ tốt thôi chừng ba đến bốn phân là vưà,toàn bộ quá
trình nhắc lại là không cần tươí nước,nếu tách chiếc thì cũng làm như trên ,nhưng phần nào
tách ra thì trét sơn vào vết cắt,hoặc sơn móng tay,sau đó kiếm chổ thoáng mát treo lên bằng
dây gì củng được khoảng ba bốn ngày rồi đem trồng ,khi treo lên thì cột dây vào căn hành
đừng cột vào giả hành,ba bốn ngày sau khi cây rễ khô trắng lại,thời gian này cũng tạm đủ
cho cây tự ổn định lành những vết thương do vận chuyển và cắt,tách chiết gây ra,bạn có thể
đem trồng được rồi,nhớ để đảm bảo cây không hư thúi bạn nên tránh mưa thời gian đầu và
trong một tháng không nên tươí phân chỉ tươí nước và chất kích thích ví dụ b1 thái hay
atonik (nồng độ 1cc/ 1lit nước),ba đến năm ngày một lần cho đến khi ra rễ là xong rồi sau
đó bạn chờ cho rễ cây bám xuống chất trồng khoảng hai phân là có thể tươí phân được
rồi,tưói phân thì có thể theo cách này chứ không cần theo thời gian một tháng,chúc bạn
thành công.

Riêng với cây trồng chậu đất khi thay chậu không nên đập chậu mà bạn dùng một cây kềm
mũi nhọn bấm chậu đất bỏ chỉ cần bấm vài lần quang chậu thì thường chậu tự vỡ ra hết,làm
như thế ít động cây cattleya hơn,sau đó cắt rể như trên,quá trình sau thì tương tự,nên tách
chiết hoặc thay chậu vào dầu mùa mưa cây sẽ nhanh phát triển lại hơn ,tuynhiên nếu là cây
mô đài loan thì tách lúc nào củng được,bởi vì cây này thường là rất khoẻ mạnh

- Hỏi: Xin cho biết ưu nhược điểm của việc trồng catt bằng dớn lông?

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 62
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

phân tích ưu và nhược điểm của trồng dớn lông ưu điểm : ít mất thời gian tưới,cây hồi phục
mau,mau lớn,ngậm phân lâu dài cây mau lớn nhược diểm : phải là người nuôi trồng có kinh
nghiệm ,dễ hư thúi vào mùa mưa vì hầu như không khô được,nếu che chắn không kỹ dễ thối
hết rễ,với người mới chơi rất thích tưới lan nếu xài phương pháp này e rằng không ổn vì
thích tưới dẫn đến cây sẽ thúi rễ mà chết, khi cây phát triển nhanh thì phải thay chậu nhanh
rất phiền phức với người không có kinh nghiệm, nói chung trồng kiểu này nhiều ưu điễm
nhưng nếu các bạn mới chơi chịu khó chờ khô mới tưới thì kết quả tuyệt vời,tuy nhiên
muốn trồng lâu từ ba năm trở lên với cách trồng này thì lại là chuyện khác

- Hỏi: Xin cho biết cách trồng lan từ chai mô?

Trồng cây trong chai ra quan trọng là việc chọn chai chai nuôi trồng,đừng chọn cây có lá
nhỏ quá,tốt nhất là cây có la' từ ngón tay cái trở lên,trong chai phải mới đừng có lá héo úa
nhiều qua`,rễ còn xanh,còn đập chai chỉ cần có cái búa nhỏ đầu sắt khỏ một cái là xong.,để
chai trong thau nhựa khỏ nếu không sẽ đứt tay,sau đó dùng kẹp gắp cây ra bóc lớp thạch ra
cho sạch bằng tay,gỡ bỏ những phần đen đen,cũng không cần gỡ kỹ quá coi chừng tổn
thương cây con,nhúng lại qua nước sạch hai lần ,rồi bỏ vào rổ sạch chờ hơi khô đem đi
trồng,khong^ đem ra ánh nắng trực tiếp,chỉ xài nắng tán xạ,vài ngày đầu để trong nhà cho
cây ổn định,tưới phun sương ,khô thì tưới,không cần xịt thuốc nấm vì cây còn non yếu,cây
nào hư thì bỏ đi,tưới phân 30-10-10 lần` đầu`,vao` 10 ngay`sau, nồng dộ loãng bằng nữa
trong chai ghi,tuần hai lần,tưới như vây trong ba tháng sau đó tưới phân bình thường,thỉnh
thoảng củng tưới thêm phân vi lượng cho cây,hồi đó culanluasg trồng như vậy thì cây có
hoa đầu tiên là 11 tháng.

KIỂM SOÁT CÁC ĐIỀU KIỆN TRỒNG LAN CATTLEYA

- Hỏi: Xin hãy chia sẻ kinh nghiệm kiểm soát ánh sáng cho Cattleya?

Đáp: về ánh sáng nói đúng ra nếu cây cattleya được ánh sáng buổi sáng đến chín giờ rưỡi
không qua lưới che là tuyệt vời,qua giờ này tốt nhất là phải qua lưới che.nếu buổi trưa vườn
của bạn vẫn có nắng trưa chan hoà,thi nên xài hai lớp lưới,lưới che lan tốt nhất là phải cao
hơn lá cao nhất cuối cùng trong vườn của bạn từ thước rưỡi đến ba thưóc,còn trưa không có
nắng thì nên xài mái che tôn xanh để vào mùa mưa , tránh mưa ,với hai lớp lưới mùa mưa
có thể không cần che thêm nhưng nếu mưa nhiếu quá có thể làm thiệt hại một số lan nếu
mưa dầm liên tiếp,nếu được che bằng tôn nhựa xanh che cao khoảng ba thước là hai nhất ít
nhất củng phải hai thước,những cây ở ngoài bìa có thể bị cháy lá nếu qua chín giờ rưỡi
không có mái che.

Tưới nước

- Hỏi: Xin cho biết cách tưới nước cho lan Cattleya?

Đáp: điều đầu tiên các bạn hay mắc phải khi mới chơi cattleya lam cho lan mau đi đời nhà
ma là cưng lan quá nên thường xuyên tưới cho cây mỗi ngày,có khi ngày hai ba lần,thật ra
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 63
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

cây lan thường hay bị chết là do dư nước,nên úng rễ mà chết,nhu cầu tưới nước của cây
cattleya là do sự quan sát của mình,thật ra tốt nhất tuỳ theo môi trường của mình mà tưới
nước,tuy nhiên vẫn có một điểm chung là khi nào cây lan khô hẳn thì tưới nước cho dù bất
cứ môi trường nào ở việt nam( ở đây không nói tới nhà kính),khô hẳn là khi bạn thấy rễ lan
lên màu trắng khô(gần giả hành) ,đáy chậu khô ráo,như vậy là lan của bạn cần tưới nước rồi
đó,nghĩa là với môi trường của mọi người có thể tưới ngày hai ba lần, người khác có thể hai
ba ngày mới tưới một lần,thậm chí cả tuần mới cần tưới một lần,như vậy sẽ đảm bảo được
bạn sẻ có một bộ rễ lan đẹp khoẻ mạnh

Bón phân

- Hỏi: Xin cho biết cách dùng phân chậm tan cho lan Cattleya?

Đáp: mình không có xài phân tan chậm nên không có kinh nghiệm nhiều,chỉ lấy kinh
nghiệm của hội hoa lan tỉnh mình góp ý như sau: trà vinh chỉ xài loại phân tan chậm màu
xám đen loại tám chục ngàn một kg,có vỏ bọc ở ngoài, kinh nghiệm cho thấy rằng đây là
loại phân có hàm lượng đa vi lượng thấp nên củng phù hợp cho lan,tuy nhiên cái gì thái quá
củng không tốt bạn chỉ nên bỏ vào một ít,một chậu trung (chậu nhựa) loại năm ngàn đường
kính chừng hai tấc khoảng một muỗng cafe là vừa (hơi vun),ngoài ra củng nên tưới thêm
các loại phân khác theo định kỳ,nhưng có phân tan chậm, thi bón phân khác nồng độ phải
loãng hơn qui định thông thường và phải nhớ rằng nếu lậm phân có thể giết chết lan hàng
loạt đó,bạn cũng nên tưới thêm phân hửu cơ vì có phân hữu cơ cây lan mới mập mạnh,va
tưới phân hữu cơ không nên tưới trưc tiếp vào cây chỉ tưới quanh gốc cho dù hãng phân có
quảng cáo là tưới trực tiếp vào cây được,điều quan trọng là xài phân nếu phân tan chảy thì
nên mua chai mới (phân chảy rồi khó định lượng) và phải coi hạn dùng trước khi mua phân.

- Hỏi: Xin tư vấn dùng phân Dynamic?

Kinh nghiệm đau thương với phân lifter dynamic rất nhiều,đầu tiên nghe trên anh hoà
phường 9 vũng tàu xài rất tốt đăng trên báo hoa cảnh,ứng dụng xài cho denrobium,trà vinh
xài thử cho cattleya,đầu tiên có bạn mới chơi liều mạng bỏ đại nguyên chất mùi rất hơi khó
chịu trong ba ngày đầu,sau đó mùi bay dần đi,khoảng bốn tháng sau cây phát kinh khủng.ra
giả hành to tướng còn to hơn đài loan trồng, những tưởng thành công ai dè khoảng tám
tháng trở đi đại đa số rễ chết sạch phần giả hành cũ chỉ còn phần trước ra rễ phát triển tốt,từ
đó ngộ ra rằng chỉ nên dùng nó dể nuôi dưỡng cây con yếu ,giống quí cho ra vài giả hành tốt
rồi cắt ra trồng lại,một số tay có kinh nghiệm chỉ lấy một ít phân này bỏ vào túi vải may lại
để xa gốc rồi tưới bình thường ,vẫn bổ sung phân vô cơ như cũ,cây phát tốt,tuy có hiện
tượng chất rễ nhưng ít hơn mau ra hoa bông đẹp. 1kg dynamic/20 lít nứớc ngâm cho bay hết
mùi hôi.sau đó múc lấy pha tưới múc phần ở trên không cần lắc đều,30 cc /8 lít nước phun
hai tuần lần,nếu pha 15 cc/8 lít nước thì tuần một lần,tưới quanh gốc , không tưới gốc và
tưới lá,tưới phân vô cơ định kỳ,kinh nghiệm cho thấy rằng phân cá nước bán sẳn mắc tiền
hơn nhưng không tốt bằng,chỉ có cái là cảm giác sạch hơn và ít hôi hơn

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 64
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI LAN CATTLEYA

- Hỏi: Lá cattleya có nhiều chấm đen và có thể cậy ra được như vẩy, làm sao đây ạ?

Đáp: trên lá có nhiều chấm đen có thể cạo ra được thì đúng là rệp vẩy,có thể dùng supracide
1,5 cc/một lít nước phun và tuần sau phun lại lần nửa thì sẽ hết nhung rệp vảy chết không tự
rụng xuống mà tưới nước thời gian biến mất lúc nào sẽ không hay nhưng nhược diểm thuốc
này là có mùi hôi khó chịu,có thể dùng actara củng được không có mùi liều lượng có ghi
trên gói.

- Hỏi: Tại sao rễ cây cattleya của tôi khi chạm giá thể lại bị thui đen đầu?

Cây cattleya bị đen đầu rễ khi bám xuống giá thể có thể do các nguyên nhân sau:

1) giá thể xử lý chưa đúng cách nhất là trồng than khả năng còn độ mặn trong than ,khắc
phục trồng lại hoặc tưới xả nhiều lần ,kích thích lại bằng b1 cho ra rễ

2) tưới phân hoặc thuốc nấm hoặc diệt vi khuẩn sớm quá trong khi đầu rễ còn non tơ nên
thun lại không mọc tiếp,xử lý chỉ còn có cách tưới lại bằng nước không tưới phân hoặc
thuốc cho đến khi ra rễ mới

3) do tưới nước vào trưa nắng gây sốc nhiệt độ nên hư đầu rể xanh

4) giá thể trồng quá lâu hư mục củng có thể gây tình trang này do quá acid hoặc quá kiềm
-nếu em xử lý giá thể như anh nói trong phần trong cattleya sẽ tốt thôi
còn cây trồng lâu không ra rễ miễn đừng hư thúi tư từ nó sẽ ra ,đừng quá nóng lòng,cây nào
đen hoặc thúi phải nhanh chóng cắt bỏ phần hư đem treo dưới nắng mot lớp lưới tránh mưa
hoàn toàn ,khong tưới nữa tháng may ra mới cứu được.

- Hỏi: Xin cho biết kinh nghiệm dùng thuốc gốc đồng?

Tất cả các loại thuốc gốc đồng( kasuran,cockmen) khi xài đều có nguy cơ làm hư hại rễ
lan,tuy nhiên cây đã thúi rễ hoặc thân rồi thì xài có thể được vì hầu như thuốc khác đều
không có tác dụng,cây hư thối rồi kể như là bỏ ,ngâm new kasuran thì may ra có thể diệt
mầm bệnh,nhưng cây sẽ kiệt sức lâu dài,tuy nhiên đôi khi phải ráng để giữ lại những giống
quý giá!!! chứ phòng ngừa không nên xài thuốc gốc đồng
riêng với những cây ngộ độc với thuốc gốc đồng rồi( bị hư thúi) chỉ còn cách ngâm vào
nước thường nửa giờ rồi đem để khô chổ thoáng nửa tháng sau trồng lại !!! không bao giờ
xài lại thuốc gốc đồng nữa

- Hỏi: Chậu lan của tôi hay bị rêu trên giá thể, phải làm sao?

theo kinh nghiệm cho thấy chỉ cần có nắng ,thời gian khô ráo giữa hai lần tưới thì khó có
rêu nào sống nổi,thuốc trị rêu hiệu quả hầu như không có.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 65
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MÃ SỐ CATTLEYA ĐÀI LOAN VÀO VIỆT NAM


Do anh em cả nước cùng đóng góp

# 001 blc chunyeah good life No 1 A 22 blc chunyeah x Pot Shinfong Unique “
(=Blc.Tassie Barbero X Blc. Kuan-Miao Chen ) Tuong quan so 2 “(MS :culanluasg)16/12/07
# 002 King of Taiwan x Blc Chialin " Hồng soái" 22 chunyeah #1 x C moscombe
# 03. Lc.Persepolis A 33 tên đầy đủ là: Harng Tay x Heysong
# HC4. Blc.Chunyeah good life No 1 x Blc. Mem A 46 Blc chialin x Blc chunyeah 1
ong wen mo A 56 = 351 X Tướng quân (LAN LA)
# 005. Blc. Shinfong luohyang “ Kim hoàng hậu “ A 85 Chunyeah 15 x Blc Tainan gold se sẽ vàng x
# 05. Lc (Shellie compton x Midred river) Blc Tainan gold bắc kiếm )
# 06 Blc.Chan Hsiu Gold "Taiyoung#15" A 59 Blc (Cu1 x Tainan Gold) x Blc Chan Hsiu
(Blc.Chunyeah x Blc.Memoria Ong Wen-Mo) Gold Fuji)
# 07. Blc. Chunyeah “golden star “ A 96 Blc Colner Stone x Blc Sanyang Ruby
# 09 Blc.pot of paradise "3G" "Quán Long".
.CL 009 Blc Shinfong Luovyang x Blc Kuan A 98 Pot Elegant Dancer "Son Môi" x Blc Pink
Miao Chen Emperor
• CL09. Blc. Sally Taylor x Blc. Chialin “ Hong 22 blc chialin Gold Super x Pink Peror (hàng KN)
soai “ hc 22 blc taiwan ruby ( đại dương 5 x blc apricott
• 010. Lc. Tainan city x Pot.Prosperous Lee flare)
11 tướng quân x tân thị (cây mới năm 2009) 23 blc chunyeah x blc Shikang Dragon
A 11 lc tainan city x (blc chialinx K5) ích Sinh x tây cảng long
A 46 blc chialin x Blc Chunyeah 1 • 026. Lc. Tainan city x ( Pot. Shinfong lisa x Blc.
A.48.BLC.Liu's Vermilion đỏ đông phương Chialin)
.012 blc cornstone x blc artist pride .27 Blc.Taiwan queen x Blc.(Asia sunlight x kuao
• 013. Blc.Cornerstone x Blc. Triumphal mao chen)
Coronation “Seto “ • 028. Blc. Purple ruby x ( Pot. shinfong lisa x Lc.
• 014. Blc. Triumphal Coronation “ Seto” x Blc. tainan city )
Cornerstone • 030. Blc. Sangyang Ruby x Pot. Shinfong
.14 Hoàng Hậu Vàng beauty
- 16 Kim Phụng Hoàng 030 blc sanyang ruby x post shinfong lisa
A 18 blc chialin trường thái x lc tainan city (tân 31 moscombe x wayndora ( thượng mỹ )
tinh) • 39. Blc. Chunyeah #1x Blc. Chunyeah #17 x
.18. Blc.Haw yuan grace x Blc. Chuyeah #1 Blc. Goden Ant
• 020. Blc. Shinfong Lisa x Blc. Chunyeah 040. Chunyeah #1 x Blc. Chialin “TT “
020 Pot. Tzeng-Wen Sunset = (Pot. Shinfong Lisa P58 ??? chưa có tên
x Blc. Chunyeah 1) P89 blc shinfong princess x blc king ot taiwan đại
21 C moscombe x blc chunyeah #1 tân số 1

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 66
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• 043. Blc. Bryce Canyon x Blc. Mem. Crispin • 073. Blc. Sally Taylor x Blc.Chia lin “TT”
rosales • 074. Lc. Tainan City x Blc. Chunyeah # 1
.44 blc sanyung ruby x (blc maitland x pot sally • 075. Lc. Tainan City x 445 (blc (k5 x chialin “
taylor) BTT “))
046 blc chialin tân thị x pot sally tailor • 076. Lc. Tainan City x Blc. Chialin “ BTT “
47 Pot Shinfong Lvoyanz "Kim Hoàng hậu" • 077. Lc. 445 x Lc.Tainan City
049 bắc kiếm x Blc.Chunyeh#1 x Blc.Tainan • 078. Blc.Shinfong Canary x Blc. Guanmiau City
Gold • 079. Lc. Tainan City x Blc. Guanmiau City
• 051. Blc Shellie compton x Blc. Mounthood HC 82 blc sanyang ruby x (red crab x lc tainan
mary city)
P56 Blc (maitlan x M OngwenMo) x Blc • 082. Blc.Kuan miao chen x Blc. (Chunyeah 8 x
chunyeah Tainan gold (kim tơ tước)
• 056. Blc.Wainae sunset x Blc. Shinfong beauty 082 blc Kuan Miao Chen x blc Chunyeah #8 x lc
059 Tainan City x Döa Haáu(lc tainan city x eve Tainan City
marie barnett) 82 : Sanyang Ruby "Kỳ Mỹ" x (Red Crab x
• 061 Blc (Chunyeah #1 x Shinfong luohyang) x Tainan City)
Blc(Chyong guu chffiney x Chunyeah #1) 088 blc shinfong sweet x blc chunyeah No 1
• 62. Blc. Chunyeah # 1 x Blc.Mem ong wen mo x • HC41. Lc. Tainan City x Blc. Sangyang Ruby “
Blc. chyong guu chffiney x Blc. Chunyeah # 1 TM “
• 63. Blc. Chunyeah # 1 x ( Blc. Yellow ball x • HC42. Blc. Sangyang Ruby “ TM “ x Lc. Tainan
Blc. Sunsetbay ) x Blc.chunyeah # 1 City
64 Shinfong Lisa x (Purple Ruby x sunset bay)x .HC 42 lc tainan city x blc sangyang ruby ( quán
Chia Lin BTT long )
66(Cu#1 x Mem Ong Wem Mo) x ( Cu#1 x blc. • HC43. Blc. Sangyang Ruby “TM “ x K5
Shinfong Luohyang ) - HC 44 shinfong lvoyanz tôn long
66 (Cu#1 x Mem Ong Wem Mo) x ( Cu#1 x blc .HC47.Blc.Sanyang Ruby x Blc.Chialin
shikang dragon)(vườn lan chị chiêu - Mẫn Thanh "Shinshu"
,cần thơ) • HC48. C.Beaufort x Blc. Chunyeah # 1
• 068. Blc. Chunyeah # 1 x Blc. Shinfong • HC55. Blc. Hwa Yuan Beuaty x Blc. Chunyeah
luohyang “ TTHK” #1
• 069. Blc. Chunyeah # 17 x Blc. Shinfong -HC 64 pot shinfong lisa x (purple ruby x sunset
luohyang “TTHK” bay ) x blc chialin bao thanh thiên
.71 Blc.(chunyeah 17 x tainan gold) • HC66 Blc. Chunyeah # 1 x Blc. Shinfong
HC 71 Cu #17 x Tainan Gold( Hong tron) luohyanz (tây cảng long)
• 070. Pot. Shinfong Beauty x Blc. Sangyang .074 chunyeah x lc tainan city
Ruby -77 lc tainan city x blc chialin bao thanh thiên
.072.Blc.Triumphal Coronation "Seto" x -MS 082 CU#1 x Chialin (TT)
Blc.Chialin "Shinshu"

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 67
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

82 Sanyang Ruby "Kỳ Mỹ" x (Red Crab x Tainan 181 blc mem crispin rosales
City) duycongtrang 182 blc shinfong lucky Cự vô bá
91 , tem ghi Sanyang Ruby x Shinfong Beauty 183 đại tân vàng Blc chyong guu chiffney
(thehuy),photo manhkhuong 19/09.2009 • 183. Lc. Tainan gold x Blc. Chunyeah # 17
• 100 Blc(Termthong x Golden slipper) x 184 chunyeah 19
Blc.Apricot flare 185 blc chialin kim siêu quần
HC102 (TainanCity x Sallytailor) x 186 Blc mystic isles thất tinh
ShinfongBeauty (ĐDTV) • 187 . Blc. Chunyeah #8 chấn vũ 18
105 Shinfong Beauty đỏ đại dương 188 tiểu bạch hoa C.Clark Harman
105 kim bảo thạch x ích sinh số 1 189 người đẹp cự bảo Blc shinfong ruby x Blc
HC 106 (Chialin TT x TainanCity) x jinhb.. Rainbow
ShinfongBeauty (ĐDTV) 190 rồng mèo xC.moscombe x blc golden slipper
0118 Tainan City x Shinfong Beauty • 191. C. Moscombe x Lc. Pirate king
123 Chia Lin " TT " x (Maitland x Sally Taylor) 191 nhân đức số 13 *lc su nan hwi*
• 130. Pot. Shinfong Beauty “ DD 88 “ 192 Blc Green wich *E*
• M136 Blc. Chialin “ Hồng soái “ 193 ports of paradise 3G
.140 Lc.Roseette worland x C.chocolate drop 194 nhật thịnh Blc Pink Emperose
M 117 Blc chialin trường thái 195 mahina yuhiro Uli
M133 blc purple ruby lệ thành 196 thiên nga đài đại Lc (mildred rivers x Spring
M135 purple ruby đẩu lục S...
• M141. Shinfong luohyang ( kim kỳ lân) • 197. Blc. Shinfong luohyang “ tân thị hoàng
• 143 . Chunyeah # 17 kim“
• 161. Blc.Lian her glory • 198. Blc. Guanmiau city "wu hau"
• 162 Blc. Asian sunlight x Blc. Kuan miao chen( • 199. Ngươì đẹp Châu Phi Lc netrasiri doll
ngọc lung linh) Lc.Loog Tone ‘ Africa Beaty’
163 đại dương 11 (=Lc Natrasinri Doll X C.Thospol Spot )
163 : Blc.Chialin " TT " x Pot. Shinfong Lisa • 200 Blc (Golden Slipper X Kuan Miao Chen)-
168 lc Tainan City x blc Chia Lin " Golden kim bảo thạch
Super" 200 kim bảo thạch Blc golden slipper x kuan miao
TH 169 vua mèo x rồng trung quốc chen
169 vua mèo x rồng trung quốc • 201. Blc. Chialin “ Bao thanh thiên”
177 blc Chia Lin TT x Sally Taylor x blc king of Blc. Chialin ‘ Bao qing Tian ’Blc chialin Pun chi
taiwan dashin #1 ten
• 179. Blc.Maitland x Blc. (Chunyeah#1 x (=Blc.Oconee X Blc. Maitland )
Chunyeah #15 ) • 202. Pot. Sally Taylor “ Phong nguyen ‘
179 tân thị x bông hồng đen (blc chialin x( Blc - 203 blc king of taiwan đại tân #1
maitland x pot sally tailor)) Blc. King of Taiwan ‘ Da xin #1 ‘
.180 Blc.(tainan gold x Chunyeah 17) ( =Blc.Bryce Canyon X Blc. Purple Ruby )

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 68
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• 204. Blc.Haw Yuan Gold “ VK # 2 “ vĩnh khang • 221. Blc. Golden Ann thác hoàng kim
số 2 • 222. Blc. Hualet chấn vũ #22 hồ ly
• 205. Blc. Maitland x Pot. Sally Taylor “Black • 223. Blc. Hualet chấn vũ #20
Rose “ bông hồng đen - 223 chấn vũ 20
- 205 Blc maitland x pot sally taylor • 224. Blc. Chunyeah #2 chấn vũ số 2
205 Pot. Kat Sky Song 'Black Rose' = ( Blc. • 225. C. Moscombe x Blc. Waikiki sunset
Maitland x Pot. Sally Taylor ) hắc mai quế • 226. Blc. Apricot Flare x Blc. Varut
• HC 205. Blc. Bryce canyon x Blc. Chen's ruby thundercloud(đại đồng x kim long)
• TH 206. Blc. Chialin Beauty x Pot. Shinfong 226 blc Shinfong Luohyang -Golden Tree
Beauty • 227 Blc. Tainan gold “ KTT “
206 xương nhu (king of taiwan) • SC 227. Blc. Blc. Chialin x Blc. Guanmiau city
• 207. Đại đồng kim Blc shinfong lvoyanz • 228. Blc. Hualet #28 chấn vũ số 28
• 208. Blc. Sangyang Ruby “ Quán long “ • 229. Triumphal coronation "seto"
• 209. Lc.Orglad's grand “ Hữu xương mỹ nhân “ .230 : chungyeanh x đại tân vàng .
HC 209 –Lc. Orglade’s Grand ‘ Yu Chang • 234. Blc ( Oconee x sunset sail) “chim thiên
Beauty’ AM/AOS đường “
(=Lc. Mildred River X Lc. Persepolis ) .235 táo đỏ (blc chialin x pot sally taylor)
• 210. Blc. Chunyeah # 10 chấn vũ số 10 .237 Blc.King of taiwan " hùng minh”
• 211. Blc. Chialin “tân thị” Blc.King of Taiwan “ Horng Ming ”
HC 211 – Chialin ‘ New City ’ AM/AOS ( =Blc. Bryce Canyon X Blc. Purple Ruby )
= Blc. Oconee X Blc. Maitland ) • 238. Blc.Golden moon mặt trăng vàng blc king
• 212. Haw yuan Grace “ Vua mèo “ of taiwan
HC 212 – Blc.Haw Yuan Grace ‘Cat King’ • 239. Lc. Mount hood Mary
(= C. Moscombe X Blc. Memoria Helen Brown ) • 240. Blc. Chunyeah “đại tự nhiên “
• 213. Blc. Chunyeah “ Kim oanh “ HC 240 - Blc. Tsutung Beauty (Taiyoung Three
• 214. Lc. Tainan city tướng quân Brothers )
• 215. Lc. Pirate king ( = Lc. Mari’s Song X Blc. Tzeng-Wen Beauty )
• 216. Blc. Eve Mary Barnett “ dưa hấu “ dưa hấu • 241. Blc. White spark “Mèo trắng “ ,gấu trúc
vàng ,gấu mèo
• 217. Blc. Sanyang ruby “ Tân mỹ” “ hồng trung • 242. Lc. Shellie Compton 1129 x Lc. Mildred
HC 217 - Blc.Sanyang Ruby “ Xin Mei ” River “ tuyết trung hồng “
BM/TOGA • 243. Blc. Chuyeah #17
( =Blc.Waianae Coast X Blc.Chia Lin) ( = Blc.Tassie Barbero X Blc. Kuan-Miao Chen )
• 218. Blc. Taiwan queen “ Kim ti hầu “ • 244. Blc. Tainan gold “ Kim khổng tước “ se sẽ
HC 218 – Blc.Taiwan Queen ‘ Golden Monkey ’ vàng
(=Blc. Moscombe X Blc. George Angus ) • 245. Lc. Shellie Compton 1129 x Lc. Mildred
• 219 Blc. Chialin “red rose” bông hồng đỏ River 3028 “ bạch tuyết “, bạch tiên nữ
• 220. Blc. Shingfong Queen • 246. Blc. Royd Orso “ Con mắt to “

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 69
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• 247. bạch mỹ nhân Quốc bảo nhật bản “


• 248. Tiểu Hoàng hoa Nhật Bản • 280 .Lc.Orglad's grand (thiên mẫu trắng )
• 249. Bạch gia lợi • 281 Lc. Melody fair “ Tuyết Ngọc “
• 250. Y cát bán • 282. Blc. Chialin “ Trường thái “
HC 250 – Pot. Harng Tay ‘ I-Chi-Ban ’ • 283. Blc. Chialin “Thượng sinh”
=Pot. Prosperous Lee X pot. Wan Ta ) • 284. Blc. Chialin “Thái dương”
• HC 250 Blc Red Crab X Lc Tainan City • 285. Blc. Chinese Beauty “Phượng hoàng lửa “
• 251. Pot. Haw Yuan Orznge từ hoa tiểu hoàng 286 lệ phương
hoa • 287. Blc. Pamela Finney “Tiểu ngưu “
• 259. Slc. Empresson Mercury “ quốc luân “ Blc Pamela beauty (hồng phấn giai nhân) tiểu
• 260. Blc. Kuan miao chen “ rồng trung quốc “ ngưu
• 261. Blc. Bryce canyon x Blc. Chen's ruby “đại • 288. Blc. Young kong (bông xanh lá )
nam thiên “ • 289. Blc. Royal emperor x Blc. Sunset sails
• 262. Blc. Chinese Beauty “ Huệ châu “ “Quan công “
• 263. Blc tzeng-wen beauty túi vải • 290. Blc. Haw Yuan Buty “ Kim ngoc “
• 264. Blc tzeng-wen beauty tiểu phụng hoàng • 291. Blc Haw Yuan beauty Thuý ngoc
• 265. Hknsa . Sogo doll “ tiểu thiên sứ “ • 292. Lc. Shellie compton x Blc. Red empress
• HC265. Blc Tainan Gold X Blc Chuyeah bạch đáy cẩm hồng giác
• 266. Blc. Shinfong luohyang “Kim kỳ lân “ • 293. Blc Chyong Guu Swan (Bạch ngọc)
[Blc shinfong lvoyanz] HC 293 – Lc. Chyong Guu Swan ‘ White
• 267. Blc. White spark “Thượng mỹ” Bowlder ’
• 268. Blc. Ports of Paradise“ Lục thanh hoa “ (= Lc.Wayndora X Lc.Persepolis )
• HC 268 Pot. Shinfong lisa x (Blc. Chialin x Blc. • 294. Blc. King of taiwan (tân phong)
Sanyang ruby) • 295. Blc Long River Compton kim tinh
• 269. Blc. Pamela Finney “Đại ngưu “,Bò • 296. Blc.Magic medow .Magic flaya
đằng,bò lớn ,bò ngốc lớn (NAPOLEON)
270 ngủ kiếm Lc mildred rives • 297. Blc. Apricot Flare “ đại đồng,Tạ Tống “
• 270. Blc King Of Taiwan “ Hùng minh # 1 “ • 298. Blc. Chunyeah “ Tân văn”
• 271. Blc. Varut thundercloud “ Kim long “ • 299. Lc. Shellie Compton 1129 x Lc. Mildred
• 272. Blc. Bayfoor Moilnum “ Cầu vòng “ River 3238 “ Bạch mẫu đơn “ bạch tiên nữ ???
• 273. Blc. White spark “ gấu mèo “ • 300. Lc. Eage eyes “ toàn thắng “ mắt ưng,Bạch
• 274. hương mỹ nhân Lc Purple cascade Ưng
• 275. Ctna. Why not “Đèn neon “ • 301. Blc. Chialin beauty K5 x Lc. Tainan city
• 276. Lc. Breen’s Jenny Ann “ Khánh minh # 2 “ • 303. Blc. Chialin beauty K5 x ( Blc. Chunyeah x
• 277. Blc. Tainan Beauty “ Nguoi đẹp đài nam “ Blc. Guan miao city )
• 278.Blc. Haw Yuan Ruby “ Phúc cảnh mỹ nhân • 305. Blc Chunyeah #10 X Blc Kuan Miao Chen
“ người đẹp phúc cảnh - TH 307 (Blc chunyeah x blc tainan gold) x blc
• 279. Lc.Gila Widernesse “ Nippon Treasure “ chunyeah

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 70
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KC 308 blc tainan gold se sẻ vàng • 372. Blc. Tainan gold “Kim tơ tước “ x Blc.
.313 Blc.Chunyeah x Pot. Mem wang Tzu chang Chunyeah # 17
• 315. Blc. Chialin ( Tan thi x K5 ) x Lc. Tainan • 373. Blc. Chialin “ Tân thị “ x Blc. King of
city Taiwan “ Tân phong “
.315 blc king of taiwan x pot shinfong beauty ??? • 374. Blc. Maitland x Blc. Tainan gold “ Bắc
330 blc chialin trường thái x lc tainan city Kiếm “
• 339. Pot. Red crab x Lc. Tainan city (cua đỏ x • 375. Pot. Shinfong Lisa x Blc. Chialin “ TT “
tướng quân) hồng phan x tân thị
• 340. Lc. Tainan city x Pot. Shinfong Lisa • 376. Blc. Shinfong green x ( Blc. Tassie barbero
• 341. Pot. Sally Taylor X Lc. Tainan City (phong x Blc. Lemon Tree )
nguyên x tướng quân) • 377. Blc. Tainan gold “Kim tơ tước “ x Blc.
• 344. Pot. Shinfong Lisa X Lc. Tainan City Mem-ong-wen-mo ( lục giáp )
• 347. Blc. Bryce Canyon x Blc. ( Royal emperor • 378. ( Lc.Persipolis x Z1129 ) x ( Lc.Percipolis
x Sunsetsails ) Mary x Z1129 )
.350 hợp đại (blc lian her glory) TH 393 : Blc. Chunyeah x ( Blc. Chunyeah x Blc.
• 351 Blc. Chialin Shinshu X Lc. Tainan City Tainan gold ) anh tuấn kiệt
• 361. Lc. Tainan city x Blc. Sangyang “ Quan mã số 397 Dialaeliocattleya winter fantasy •
long “ 401.Lc. Orglad's grand “ Ngủ Kiếm “
• 362. Blc. Chialin “ TT “ x Pot. Sally Talor “ 401 lc shellie compton x Blc segundima vizcarra
Phong nguyen “ bạch kiếm anh (hân tân) x nhân đức số 6
• 363. Blc. Chunyeah x Blc. Mem-ong-wen-mo 402 đại dương #5( Blc(Termthong x Golden
ích sinh x lục giáp slipper) x Blc.Apricot flare)
• 364. Blc. Apricot Flare x Blc.Haw Yuan Gold “ Taiyoung #5’
VK # 2 (=Blc. Termthong X Blc. Golden Slippers )
• 365. Blc.Haw Yuan Gold “ VK # 2 “ x • 403. Blc Shinfong Lvoyangz (Thiên mẫu vàng)
Blc.Shinfong luohyang” Huỳnh đế “ HC 403 – Blc.Shinfong Luohyang ‘ Yellow Tian
• 366. Blc. King of taiwan “ đại tân “ x Blc. Mem- Mu ’thiên mẫu vàng
ong-wen-mo ( Lục giáp ) ( = Blc.Apricot Flare X Blc. Varut Thundercloud )
• 367. Blc. Chialin “Trường thái “ x Lc. Tainan • 404. Blc. Chunyeah số 1 x tăng văn( ich sinh x
city *tướng quân* tăng văn )
• 368 Blc. Chuyeah X Blc (Golden Slipper X • 405. C. Moscombe x Blc. Lucky strike (hồng
Kuan Miao Chen) = ích sinh X kim bảo thạch long)
• 369. Blc.( Maitland x Sunsetbay ) x Hắc kim 406 thiên mẫu vàng
cang • 407. Blc(Maitland miles x sunset bay) x Blc.
M x nam mỹ x hắc kim cang Kuan miao_chen
• 371. Blc.( Maitland x Sunsetbay )x Blc. Kuan .407 blc kuan miao chen x ( mem ong wen mo x
miao chen sunset bay )
M x nam mỹ x rồng trung quốc rồng trung quốc x lục giáp x nam mỹ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 71
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

.407 Kuan-Miao Chen x ( Wen Ong Men Mo x • 430. Blc. Chunyeah # 1 x Blc. Golden Ant(thác
Sally Taylor ) nước hoàng kim)
.0408 blc chunyeah x blc toshi aoki * 431 Pot sally Taylor x Lc tainan City
• 408. Blc. Chan Hsiu gold “ đại nguyên bào “ • 432. (Blc. Chialin beauty K5 x Blc. Chialin “ TT
• 409. Blc. Golden sliper *C.O.B* Ba cách Đạt x “) x.(Blc. Chialin “ TT “ x Pot. Shinfong Lisa )
Blc. Kuan miao chen 431 thiên nga đỏ Cynochis wine delight*EGM*
• 410. Blc. Kuan miao chen x Blc. Taiwan queen • 433. Lc. Long river compton “ kim tinh “ x Lc
• 411. Lc. Mount hood Mary x Lc. Orglad's grand Mount Hood Mary
“ Thiên Mẫu “ 432 (K5 x tân thị)x (tân thị x hồng phan) [blc
• 412. Blc. Chunyeah #15 chấn vũ số 15 (chialin beauty x chialin)x (Blc chialinx pot
• 413. Blc. Chialin “ TT “ x ( Blc. Purple Ruby x shinfong lisa)]
Pot. Shinfong Lisa ) • 434. Blc. Taiwan queen x ( Blc. Apricot flare x
• 414. C. Beaufost x Blc. Sunsetbay đại dương 3 Blc. Varut thundercloud )
• 415. Pot Shinfong Beauty (đỏ đại dương ) • 435. Blc. Chialin “ TT “ x Blc. Chen’s Ruby [tân
• 416. Blc Sanyang Ruby “ Chân Mỹ “ thị x đại soái ]
• 417. Blc. Sanyang ruby “ Kỳ mỹ “ • 436. Blc. King of Taiwan “ DT # 1 “ x Blc.
HC 417 – Blc.Sanyung Ruby ‘ Chi Mei ‘ Chialin beauty K5[đại tân x K5)
(= Blc.Waianae Coast X Blc. Chialin) • 437. Blc King Of Taiwan “ DT # 1 “ X Blc
• 418. quốc hoa.(Lc shellie compton x Mildred Chen's Ruby[đại tân x đại soái]
River) • 438. Blc Chialin “ tân thị “ X Blc King Of
• 419. cá vàng nhỏ [(HC 85) Pot netrasiri star Taiwan “Dashin #1 “
bright x Blc little fairy*cá vàng nhỏ*] • 439. Pot Shinfong Beauty (Siêu Hồng Ngọc)
• 420. Blc. Guan miao city(hoa đen) x Blc. 439 ngưới đẹp tân phong
Sangyang Ruby “ Quán long “ • 441. Blc. Tainan gold “ Bắc Kiếm “
• 421. Blc. Guan miao city x Blc. Chialin “ tân thị HC 441 – Tainnan Gold ‘ North Sword”
• 422. Blc. Chialin beauty K5 x Blc. Guan miao (= Blc.Toshie Aoki X Blc. Waianae Princess )
city (K5 x hoa đen) • 445. Blc. Chialin beauty x Blc. Chialin “ BTT “
• 423. Blc. Kuan miao chen x Blc (Golden Slipper Blc. Taiwan Beauty Girl “ Red Dragon ”
X Kuan Miao Chen)[rồng trung quốc x kim bảo (= Blc.Chia Lin Beauty ‘ K5 ’ X Blc. Chia Lin )
thạch] .446 . BLC . Chia Lin táo đỏ x Pot . Sally Taylor
• 424. Blc. Waianae sunset x Blc. Kuan miao chen .(Thế Huy dalatrose Huế)
424. Blc. Waianae sunset *K* • 449. trân châu (moscombe x wayndora.)
• 426. Blc. White spark “ Gấu mèo nhỏ“ • 450. Pot. Shinfong beauty “ Dai duong 88 “
• 427. Blc. Ports of Paradise 3G x Blc. Fortune • 453. Pot Shinfong Crown “ Tuong quan so 1”
• 428. Blc. Chunyeah # 1 x Blc. Tainan gold “ • 454. Pot Shinfong Unique “ Tuong quan so 2
KTT “ MS 457 Blc.Liu’s Joyance ‘Đại Dương #8’ =
• 429. Blc. Purple Ruby x Blc. Chialin “ Tân thị Blc.(Tainan Gold x Chunyeah) raika
“(trường xuyên x tân thị) • 466. Blc (Chunyeah X Phuluang)taiyoung 19

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 72
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

469 Pot Sally Taylor x Tainan City ‘ Red General • 0697. Blc. Chunyeah # 1 x Blc. Toshi Aoki
. 470 chunyeah No1 x memmory ong wen mo thượng tướng năm sao
(fuji) • 713. Lc. Long river compton “ Kim tinh “ x Lc.
471 đại dương #6 Orglad's grand “ thiên mẫu “
474 đại dương #16 • TH802. Blc. (purple ruby x chialin) x Pot.
474 pot shinfong lady Shinfong lisa
476 là cây đại dương thiên vương (thanhdat) .802 (purple ruby x chialin) x shinfong lisa
• 480. Lc. white spark " firing cat” • 861. Blc Guamiau City “Quan miếu “
• 481. Blc Shellie compton x Blc.Segundima • 863. Lc. Tainan city x Blc. King of Taiwan “ đại
vizcara “kuwaie gem “ :hân tân tân # 1 “
• 0491. Blc.Sweet Anniversery x Blc. Pamela • 865. Blc. King of Taiwan “ đại tân # 1 “ x (Blc.
finney Chialin “ TT “ x Pot. Shinfong Lisa )
• 0495. Blc. Sweet Anniversery x Pot. Tzeng- 865 đại tân số 1 x tân thị x hồng phan
Wen lisa • 867. Lc. Tainan city x (Blc. Chialin “ TT “ x
• 0496 Blc. Shinfong glistem x Lc.Tainan city Pot. Shinfong Lisa )
496 blc guanmiao city x shinfong princess ??? 867 Lc (tainan city x pot shinfong lisa) x blc
.0499 Blc.(Men ong wen mo x chunyeah no 1) chialin
503 Blc Chunyeah x K5 x Blc Chialin Tân thị • 868. Lc. Tainan city x (Lc. Tainan city x Pot.
(Cửa hàng HoaPhượng) Shinfong Lisa )
M 503(CHUNYEAH#1 X CHUNYEAH 17)X tướng quân x (tướng quân x hồng phan)
KIM BẢO THẠCH (Huu Minh) • 878. Blc. Chialin x (Slc. Lani bird x Blc. Bryce
504 blc tainan gold x blc chuyong guu chaffich Canyon )
504 blc tainan city x blc sally taylor (tem mã số • 880. Blc Chen's Ruby đại soái
trên lá cửa hàng hoa phượng ???) 881 Blc chialin x pot chingua flame (tân thị x
507 Blc chunyeah No 1 x Lc Tainan City X Pot bông hồng đỏ )
shinfong beauty *Supper Ruby* (cửa hành hoa 908 chưa có tên ducphuong
phượng) 90 ( Sally Taylor x Tainan City ) x Shinfong
506 blc chunyeah x kim kỳ lân (shinfong Beauty
luohyanz) 920. Blc. Chyong guu crown x Blc. Chialin
0507 Shinfong Glisterm x Tainan City • 952. Blc. Pot. Shinfong Lisa x Lc. Tainan city
0509 shinfong princess x shinfong rainbow • CH 957. Pot Shinfong Unique X Lc Tainan City
.0538 lc irene finney blc pink emperor 1000 Tainan City x Chia Lin x Sunset Bay
565 đại tân x chialin x post shinfong lisa 497 BLC.Toshiba, mã số 2367 (thuduc)
615 ( mới về ) Lc Tainan city x Pot Shinfong BLC APRICOTT FLARE X K5 X BLC
Purple (thehuy) CHIALIN (chưa có mã số) ???
• 606. Pot. Sally Taylor x Lc. Tainan city x Pot.
Shinfong lisa List nhóm HC (BÁC FROMANTOAN cung cấp)
.636 chưa có tên ???

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 73
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

HC 01. Blc Chunyeah 益 生 一 號 ‘Ích sinh Nhất HC 203. Blc. King of Taiwan 大 新 1 號 ‘Đại Tân
Hào’ (Good life No 1) Nhất Hào’ (Đại Tân Số 1)
HC 41 tướng quân x tân mỹ HC 204. Pot.Haw Yuan Gold 永 康 2 號 ‘Vĩnh
Hc 42 tân mỹ x tướng quân Khanh Nhị Hào’ (Vĩnh Khang số 2)
Hc 43 tân mỹ x K5 Pot.Haw Yuan Gold ‘Yong Kang #2’
HC 48 đại dương số 3 x ích sinh số 1 C.beaufort x (=Pot. Lemon Tree X Blc. Tassie Barbero )
Blc sunset bay x ích sinh số 1 HC 209. Lc.Orglades Grand 右 昌 美 人 ‘Hữu
HC 53 đại dương x đại dương số 3 Blc haw yuan Xương Mỹ Nhân’
beauty đại dương x C beaufort x blc sunset bay HC 211. Blc. Chialin 新 市 ‘Tân Thị’
Hc 55 đại dương x ích sinh số 1 hawyuan beauty HC 212. Haw Yuan Grace 貓 王 ‘Miêu Vương’
đại dương x ích sinh số 1 (Vua Mèo)
HC102 (TainanCity x Sallytailor) x Blc.Haw Yuan Grace ‘Cat King”
ShinfongBeauty (ĐDTV) Hoa phuong (=C.Moscombe X Blc.Memoria Helen Brown )
HC 103 (TainanCity x Sallytailor) x HC 215. Blc.South Ghyll & Lc.Pirate King 黑 將
SanyangRuby (Kỳ mỹ) Hoa phượng 軍 ‘Hắc Tướng Quân’
HC 106 (Chialin TT x TainanCity) x HC 217. Blc. Sanyang Ruby 新 美 ‘Tân Mỹ’
ShinfongBeauty (ĐDTV) HC 218. Blc. Taiwan Queen 金 絲 猴 ‘Kim Ti
HC 107 Tai nanCity x ShinfongBeauty (ĐDTV) Hầu’ (Khỉ Lông Vàng)
Hoa phương HC 226. Blc Shinfong Luohyang 黃 金 樹 ‘Hoàng
HC 107. Blc.Shinfong Luohyang 新 市 黃 金 Kim Thụ’ (Golden Tree)
‘Tân Thị Hoàng Kim’ Blc. Shinfong Luohyang ‘Golden Tree’
Blc. Shingfong Luohyang “Golden New City ” ( = Blc Apricot Flare X Blc. Vatury Thudercloud )
( = Blc. Apricot Flare X Blc. Chia Lin ) HC 227. Blc. Tainan Gold 金 絲 雀 “Kim Ti
HC 109 MS 330 x 439 VuonHue *tiệm Kim Tước“ (Sẻ Lông Vàng)
ngân* Blc. Tainan Gold ‘ Golden Canary’
HC 112 ( Cu1 x Shinfong luohyang ) x Blc Lian HC 229. Blc. Triumphal Coronation 些 黃 ‘Ta
Her Glory VuonHue *tiệm Kim ngân* Đóa’ "Seto"
HC 113 Blc Lian Her Glory x ( Cu1 x Shinfong Blc. Triumphal Coronation "Seto"
luohyang ) VuonHue *tiệm Kim ngân* ( = Lc. Drumbeat X Blc. Pamela Hetherington )
HC 198. Blc. Guanmiau City烏 花 ‘Ô Hoa’ HC 234. Blc. Sunstate Colorchasrt (=Oconee x
Blc. Guanmiau City ‘Black Flower ’ Sunset Sail) ‘Thiên Đường Điểu’ (Chim Thiên
(=Blc.Molbeth X Blc.Chen’s Ruby ) Đường)
HC 200. Blc.Shinfong Gold Gem金 寶 石 ‘Kim Blc. Sunstate Colorchasrt ‘Heaven bird’
Bảo Thạch’ (=Blc.Oconee x Blc. Sunset Sail)
Blc.Shinfong Gold Gem ‘ Golden Jewel ’ HC 235. Blc. Bryce Canyon - Blc.Chens Ruby t紅
(=Blc. Golden Slippers X Blc. Kuan-Miao Chen ) 葡 萄 ‘Hồng Bồ Đào’ (Nho Đỏ)
HC 201. Blc. Chialin 包 青 天 ‘Bao Thanh Thiên’ HC 236. Blc. Yen Corona 綠 晶 靈 ‘Lục Tinh
(=Blc. Oconee X Blc. Maitland ) Linh’ (Thiên Thần Xanh)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 74
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Blc. Yen Corona ‘Green Genius’ (= Blc.Waianae Coast X Blc. Chialin )


(=Lc.Brazilian Treasure X Blc. Memoria Helen HC 417. Blc. Sanyang Ruby 奇 美 ‘Kì Mỹ’
Brown) HC 419. Pot. Ahchung Yoyo 小 金 魚 ‘Tiểu Kim
HC 237. Blc.King of Taiwan 宏 明 ‘Hoành Minh’ Ngư’ (Cá vàng nhỏ)
HC 243. Blc. Chuyeah #17 振 宇 17 號 ‘Chấn Vũ Pot. Ahchung Yoyo ‘Little Goldfish’ BM/TOGA
#17’ (=Pot.Netrasiri Starbright X Slc. Little Fairy )
HC 250. Pot. Harng Tay 一 級 棒 ‘Nhất Cấp HC 425. Pot. Tzeng-Wen Sunset 大 揚 13 號 ‘Đại
Bổng’ (Y Cat Ban) Dương #13’
HC 267. Lc.Chan Hsiu Jewel 尚 美 ‘Thượng Mỹ” Pot. Tzeng-Wen Sunset ‘Taiyoung #13’
Lc. Chan Hsiu Jewel “Shang Mei” (= Blc. Chunyeah X Pot.Shingfong Lisa )
(= C.Moscombe X Lc. Wayndora ) HC 426. Lc. White Spark 小 熊 貓 ‘Tiểu Hùng
HC 273. Lc. White Spark 熊 貓 ‘Hùng Miêu’ Miêu’ (Gấu mèo nhỏ)
(Gấu Mèo) Lc.White Spark ‘ Little Panda ‘
Lc. White Spark ‘Panda’ ( = LC.Shellie Compton X C. Moscombe )
(=Lc. Shellie Compton X C. Moscombe) HC 441. Blc. Tainan Gold 北 劍 ‘Bắc Kiếm’
HC 274. Lc. Purplc.Cascade 香 美 人 ‘Hương Mỹ HC 441- Blc. Tainan Gold “ North Sword ”
Nhân’ (= Blc.Toshie Aoki X Blc.Waianne Princess )
Lc. Purplc.Cascade ‘Fragrant Beauty’ BM/TOGA HC 445. Blc.Taiwan Beauty Girl (Blc. Chialin
(=C. Interglossa X Lc.Tokyo Magic ) Beauty x Blc. Chialin “BTT“) 紅 龍 ‘Hồng Long’
HC 295. Lc. Long River Compton 金 星 ‘Kim HC 452. Pot. Shinfong Little Love 小 金 魚 2 號
Tinh’ ‘Tiểu Kim Ngư Nhị Hào’ (Cá Vàng Nhỏ Số 2)
HC 296. Blc. Memoria Helen Brown 拿 破 崙 ( Pot.Free Spirit X Blc.Love Sound )
‘Nã Phá Luân’ HC 456. Blc. Tautung Beauty大 揚 三 兄 弟 ‘Đại
Blc. Memoria Helen Brown ‘ Napoleon’ Dương Tam Huynh Đệ’
(=Blc.Xanthette X Lc.Ann Folis ) HC 457. Blc.Lius Joyance 大 揚 8 號 ‘Đại Dương
HC 402. Blc. Termthong & Blc.Golden Slippers #8’
大 揚 5 號 ‘Đại Dương #5’ Blc.Liu’s Joyance ‘ Taiyoung #8 ’
HC 403. Blc.Shinfong Luohyang 黃 天 母 ‘Hoàng (= Blc.Tainnan Gold X Blc. Chunyeah )
Thiên Mẫu’ (Thiên mẫu vàng) HC 458. Pot. Shinfong Little Love 小 金 魚 1 號
HC 405. Blc. Shin Shiang 佳 興 美 人 ‘Giai Hưng ‘Tiểu Kim Ngư Nhất Hào’ (Cá Vàng Nhỏ Số 1)
Mỹ Nhân’ Pot .Shingfong Little Love ‘Little Goldfish#1’
Blc. Shin Shiang Love Chasisang (= Pot.Freee Spirit X Blc.Love sound )
HC 414. Pot. Kat E-sun 大 揚 3 號 ‘Đại Dương HC 461. Pot. Shinfong Dawn 日 日 春 ‘Nhật Nhật
#3’ Xuân’ (Nắng Xuân)
Pot. Kat E-sun ‘Taiyoung #3’ Pot .Shingfong Dawn ‘Day-day Spring’
(=Sc Beaufort X Blc Sunset Bay ) (= Lc. Koolau Seagulls X Pot. Love Passion )
HC 416. Blc. Sanyang Ruby 真 美 ‘Chân Mỹ’ HC 462. Blc.Lius Joyance 大 揚 12 號 ‘Đại
HC 416- Blc. Sanyang Ruby ‘Jen Mei’ Dương #12’

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 75
SỔ TAY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN CATTLEYA http://vnorchids.net
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Blc.Lius Joyance ‘Taiyoung #12’ (=C.Moscombe X Lc. Shellie Compton )


(= Blc. Tainan Gold X Blc. Chunyeah ) 968 Chia lin New city x Siêu Hồng Ngọc (thehuy)
HC 463. Blc. Ahchung Ruby 大 揚 紅 星 ‘Đại A53 . ( Cu1 x memong wenmo) x tainangold.
Dương Hồng Tinh’ (loang)
Blc. Ahchung Ruby ‘Taiyoung Red Star’ MS.684. BLC.CHIA LIN "TT" x pot.Red Crab x
( = Blc. Sangyung Ruby X Lc.Tainan City ) BLC.Oconee(mã của duongminhOrchids)
HC 466. Blc.Chunyeah & Blc. Pu Lung大 揚 19 MS.685. LC.Tainan City x pot. Red Crab x
號 ‘Đại Dương #19’ BLC.Oconee(mã của duongminhOrchids)
HC 467. Epe Joseph Romans 小 花 貓 ‘Tiểu Hoa Ms 477 Blc. Chuyeah X Kim bảo thạch (Blc
Miêu’ (Mèo Hoa Nhỏ) Golden Slipper X Kuan Miao Chen)mã của Kim
HC 468. Blc.Chan Hsiu Gold 大 揚 15 號 ‘Đại ngân
Dương #15’
(=Blc. Chunyeah X Blc. Memoria Ong Wen-Mo )
HC 469. Pot. Sally Taylor & Lc.Tainan City紅 將
軍 ‘Hồng Tướng Quân’
HC 470. Blc.Chan Hsiu Gold (Chunyeah No1 x
Memory Ong Wen Mo) 富 士 ‘Phú Sĩ’
Blc.Chan Hsiu Gold ‘Fuji’ SM/TOGA
(=Blc.Chunyeah No1 x Blc.Memory Ong Wen-
Mo)
HC 471. Blc. Taiwan Ruby 大 揚 6 號‘ ‘Đại
Dương #6’
Blc. Taiwan Ruby ‘Taiyoung #6’
=Blc. Chyong Guu Chaffinch X Blc. Chunyeah )
HC 472. Blc.Tsutung Beauty 佳 里 美 人 ‘Giai
Lý Mĩ Nhân’
HC 472 – Blc Tsutung Beauty ‘Chia-Lee-Beaty’
(=Lc. Mari’s Song X Blc. Tzeng-Wen Beauty )
HC 473. Pot. Shin Shiang Diamond 大 揚 1 號
‘Đại Dương #1’
HC 473- Pot. Shin Shiang Diamond ‘Taiyougn
#1’ BM/APOC8
HC 474. Pot. Shinfong Lady 大 揚 6 號‘ ‘Đại
Dương #16’
(= Pot.Red Cardinal X Lc.Tainnan City )
HC 480. Lc.White Spark ‘Tiểu Diễm Miêu’
(Firing Cat)
Lc.White Spark ‘Fire Cat’

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trần Mạnh (ST và biên soạn) 76

You might also like