Điện tâm đồ gắng sức là gì? Quy trình thực hiện điện tâm đồ gắng sức như thế nào?

Điện tâm đồ gắng sức có vai trò quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý như tim bẩm sinh, bệnh mạch vành, suy tim, thiếu máu cơ tim,... Các kết quả bất thường về dẫn truyền điện tim có thể cho thấy có loạn nhịp, stress cơ tim khi gắng sức, tim yếu hoặc có bệnh lý mạch máu như xơ vữa động mạch.

Điện tâm đồ gắng sức là gì?

Điện tâm đồ gắng sức là gì? Đây là một kỹ thuật xét nghiệm nhằm chẩn đoán bệnh trong y khoa. Điện tâm đồ hay còn gọi với tên khác là ECG là kỹ thuật ghi nhận lại các sóng điện (hay xung điện) của tim. ECG là một kỹ thuật không gây đau đớn, có vai trò quan trọng giúp chẩn đoán sớm các bệnh lý ở tim và đánh giá sức khỏe tim mạch của bạn. Kỹ thuật đo sóng điện tim ECG thường được sử dụng tại các bệnh viện và phòng khám, nơi có các kỹ thuật viên có chuyên môn và tay nghề.

Cơ chế hoạt động của điện tâm đồ

Tim có 4 buồng, có nhiệm vụ chứa và bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể. Hai phần nhỏ bên trên là tâm nhĩ và hai phần to hơn phía dưới gọi là tâm thất.

Máu nghèo oxy từ các cơ quan trong cơ thể chảy về tâm nhĩ phải qua hệ tĩnh mạch, trong khi máu giàu oxy từ phổi quay trở lại tâm nhĩ trái. Tâm nhĩ trái co bóp để đưa máu xuống buồng tâm thất trái, còn tâm nhĩ phải co bóp để đưa máu xuống buồng tâm thất phải.

Cả hai tâm thất sau đó co lại, tâm thất phải bơm máu qua động mạch phổi để trao đổi oxy, trong khi đó tâm thất trái bơm máu giàu oxy đến nuôi các cơ quan trong cơ thể. Tim có thể hoạt động nhịp nhàng và có chu kỳ như vậy là nhờ hệ thống tế bào dẫn truyền xung điện của tim.

Nút xoang nhĩ nằm ở tâm nhĩ phải có chứa các tế bào khởi phát xung điện. Các xung điện sau đó được truyền đến các cơ của tim, từ đó làm cho hai tâm nhĩ co. Dòng điện di chuyển theo chuỗi các tế bào đặc biệt đến vị trí nút nhĩ thất, sau đó truyền dọc theo tế bào sợi Purkinje ở trên thành tâm thất, lan đến vùng cơ xung quanh và làm cho hai tâm thất co. Cuối cùng, các xung điện dần yếu đi và tâm thất giãn ra.

Có thể tóm tắt cơ chế hoạt động của điện tâm đồ như sau: Khi tim hoạt động thì các tế bào ở tâm thất tạo ra xung điện, các xung điện này dẫn truyền tín hiệu xuyên qua tim qua các hệ thống và được ghi nhận lại trên điện tâm đồ. Một số cơn đau thắt ngực có thể được phát hiện thông qua điện tâm đồ gắng sức (ECG). Do vậy ECG có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chẩn đoán và phát hiện bệnh tim mạch.

Điện tâm đồ gắng sức chẩn đoán bệnh gì?

Bệnh lý động mạch vành

Một số bất thường về cấu trúc ở tim nhưng có thể vẫn chưa có biểu hiện ra bên ngoài. Bên cạnh đó, người bệnh thường xuyên có các cơn đau ngực khi gắng sức có thể là chỉ dấu ban đầu của bệnh động mạch vành.

Ngoài ra, người bệnh hay có cảm giác hồi hộp, lo lắng, dễ ngất xỉu cũng có thể được chẩn đoán sức khỏe tim thông qua điện tâm đồ gắng sức.

Bệnh suy tim, van tim

Trong trường hợp bạn bị rối loạn nhịp tim, tim có thể hoạt động bất thường do các xung điện dẫn truyền bị thay đổi. Thời gian một chu kỳ co bóp-nghỉ ngơi của tâm thất và tâm nhĩ sẽ được đánh giá.

Suy tim là khi tim co bóp không đủ lực để tống lượng máu đủ để đến nuôi các cơ quan trong cơ thể. Ngoài ra, hẹp van hai lá cũng có được phát hiện thông qua điện tâm đồ.

Suy mạch vành

Điện tâm đồ gắng sức cũng được dùng để đánh giá chức năng tim của bạn. Đặc biệt là ở bệnh nhân suy mạch vành, sau khi đã được điều trị nội khoa (dùng thuốc) hoặc can thiệp nong mạch vành qua da (PCI).

Quy trình đo điện tâm đồ gắng sức

Việc kiểm tra ECG gắng sức thường được tiến hành trong vòng 1 giờ, bao gồm thời gian chuẩn bị và thực hiện. Các phép đo chính theo thời gian thực tế chỉ mất tầm 15 phút. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu tập thể dục bằng cách đi bộ trên máy hoặc trên đạp xe cố định. Nếu bệnh nhân không thể thực hiện các bài tập thể chất này, bác sĩ sẽ có phương án thay thế bằng cách cho họ sử dụng một loại thuốc để tăng lưu lượng máu đến tim, giống như khi cơ thể đang vận động.

Chuẩn bị thực hiện điện tâm đồ gắng sức

Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi người bệnh một số câu hỏi liên quan đến tiền sử mắc bệnh và tần suất chơi thể thao. Điều này giúp bác sĩ đánh giá được tình trạng của bệnh nhân, xác định được mức độ vận động phù hợp khi thực hiện xét nghiệm.

Bác sĩ cũng sẽ thăm khám nghe tiếng tim và phổi để xem liệu có bất thường nào hay không.

Các bước thực hiện

Đầu tiên, điều dưỡng sẽ dán một số miếng dán (hay là điện cực) lên các vị trí gồm ngực, bụng và dưới xương đòn của bệnh nhân. Một số vùng có thể sẽ cần phải được cạo, để miếng dán có thể dính vào. Các điện cực này liên kết với các sợi dây, được kết nối trực tiếp đến máy điện tâm đồ (thiết bị ghi nhận lại hoạt động dẫn truyền xung điện tim). Ngoài ra còn có vòng bít để đo huyết áp bệnh nhân trong quá trình xét nghiệm.

Trường hợp bệnh nhân không thể tập thể dục, sẽ được bác sĩ cho dùng thuốc giúp tăng lưu lượng máu đến tim. Bệnh nhân có thể cảm thấy bị bốc hỏa hoặc thở nhanh, nông, ngắn như khi tập thể dục. Hoặc cũng có thể xuất hiện cơn đau đầu.

Các trường hợp còn lại bệnh nhân sẽ tập thể dục trên thảm lăn hoặc xe đạp cố định, bắt đầu với tốc độ chậm sau đó tăng dần. Người bệnh có thể giữ thăng bằng cho cơ thể bằng cách tựa vào tay vịn trên xe, tuy nhiên không được bám quá chặt làm sai lệch kết quả xét nghiệm.

Bệnh nhân tiếp tục tập thể dục cho đến khi nhịp tim tăng đến mức mục tiêu hoặc dừng khi xuất hiện các triệu chứng bất thường và không thể tiếp tục được nữa. Các triệu chứng này bao gồm:

• Cơn đau ngực tăng dần;
• Hít thở nông nhanh;
• Tăng hoặc giảm huyết áp;
• Nhịp tim bất thường;
• Choáng váng, chóng mặt;
• Thay đổi điện tâm đồ.

Bệnh nhân và bác sĩ cần thảo luận kỹ về các biểu hiện có thể xảy ra trong quá trình làm xét nghiệm. Khi đã đạt đến mức độ không chịu nổi do mệt mỏi hoặc khó chịu, bạn có thể nói với bác sĩ và dừng lại xét nghiệm.

Sau khi hoàn thành điện tâm đồ gắng sức

Sau khi hoàn tất xét nghiệm kiểm tra điện tâm đồ gắng sức, người bệnh sẽ được ngồi yên trong vài giây. Lúc này, bác sĩ sẽ có thể đánh giá xem nhịp tim và nhịp thở có gì bất thường hay không. Kết thúc hoàn toàn xét nghiệm, bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường mà không có ảnh hưởng gì, trừ khi có chỉ dẫn đặc biệt từ bác sĩ.

Vậy là bạn đã biết được điện tâm đồ gắng sức là gì và quy trình các bước thực hiện xét nghiệm này. Tim hoạt động do có các xung điện được phát ra từ tâm thất, điều khiển quá trình co bóp của tim để tống máu nuôi các cơ quan trong cơ thể. Nếu quá trình này có gì bất thường, nó sẽ được ghi nhận lại trên điện tâm đồ và từ đó giúp chẩn đoán các bệnh lý tim mạch.